Κύπρος: Βρετανικά έγγραφα ήρθαν στο φως της δημοσιότητας σχετικά με τα διχοτομικά σχέδια της Άγκυρας

Αποκαλυπτικά νέα έγγραφα του βρετανικού υπουργείου εξωτερικών για τις πρώην αποικίες, που αποδέσμευσαν σήμερα τα βρετανικά αρχεία, επιβεβαιώνουν ότι τουρκικός στόχος ήταν πάντοτε η διχοτόμηση της Κύπρου, με εκτενείς αναφορές σε βρετανικά σενάρια για την επίτευξή του.

Στις 21 Ιουνίου 1957 ο μόνιμος αντιπρόσωπος του ΗΒ στα Ηνωμένα Έθνη Πίερσον Ντίξον, σε επιστολή του προς το υπουργείο εξωτερικών, συμβούλευε ότι ο διεθνής οργανισμός «θα μας δυσκόλευε πολύ να εφαρμόζαμε διχοτομική λύση.»


Μια πολιτική για διχοτόμηση της Κύπρου, ανέφερε ο Βρετανός διπλωμάτης, θα ήταν πολύ πιθανό να αντιμετώπιζε μεγάλες δυσκολίες εάν δεν είχαμε εκ των προτέρων διασφαλίσει την πλήρη υποστήριξη των Αμερικανών.


Πρέπει λοιπόν να δείχνουμε ότι δεν προωθούμε τη διχοτόμηση αλλά τη θεωρούμε πιθανή λύση για τη Κύπρο ως τελευταία επιλογή. Εάν υποστηρίξουμε διχοτομική λύση πριν αποδείξουμε ότι εξαντλήθηκαν όλες οι άλλες πιθανότητες και χωρίς να πείσουμε τους Αμερικανούς ότι δεν υπάρχει κάτι εναλλακτικό θα αντιμετωπίσουμε μεγάλες δυσκολίες στα Ηνωμένα Εθνη.


Εξάλλου, σε επιστολή του προς τον τότε κυβερνήτη Χάρντινγκ ο αναπληρωτής κυβερνήτης Σινκλέρ, πριν από σύσκεψη στο κυβερνείο το Μάιο του 1957 για συζήτηση πιθανών λύσεων για το Κυπριακό, αναφέρθηκε σε μια πρόταση της τουρκικής κυβέρνησης η οποία προνοούσε πλειοψηφία Ε/κ να ζούσε κάτω από τουρκική διακυβέρνηση στην «τουρκική περιοχή» και μια μειοψηφία Τ/κ να ζούσε υπό ελληνική διακυβέρνηση στην «ελληνική περιοχή.»


Είναι δύσκολο ωστόσο, ανέφερε ο αναπληρωτής κυβερνήτης, να λεχθεί κατά πόσο αυτή η διευθέτηση θα ήταν ικανοποιητική για τους Τούρκους, χωρίς σημαντική μετακίνηση Ε/κ από τον «τουρκικό τομέα».


Αυτό θα επέτρεπε την παραμονή τεσσάρων πέμπτων του πληθυσμού, αποτελούμενου από «εχθρικούς Έλληνες» σε μια περιοχή μεγάλης στρατιωτικής σημασίας για την Τουρκία.

Εάν, όπως φαίνεται λογικό, η Τουρκία χρειαζόταν μια σημαντική τουρκική πλειοψηφία σ’ αυτή την περιοχή θα έπρεπε να «εισάξει» Τούρκους είτε από τον ελληνικό τομέα της Κύπρου ή από την ίδια τη Τουρκία. Σε κάθε περίπτωση, οι Ε/κ θα έπρεπε να μετακινηθούν για να κάνουν χώρο γι’ αυτούς.

Εάν το νησί διχοτομείτο αμέσως μεταξύ Ελλήνων και Τούρκων, αφήνοντας μικρούς θύλακες βρετανικής κυριαρχίας, το πρόβλημα ανακατανομής του ε/κ και τ/κ πληθυσμού θα παρέμενε. Η διαφορά σε τέτοια περίπτωση θα ήταν ότι η Ελλάδα και η Τουρκία θα είχαν την ευθύνη να εξεύρουν μια διευθέτηση. Υπό αυτές τις περιστάσεις η ευθύνη της βρετανικής κυβέρνησης θα ήταν να πετύχει όπως οι διαχωριστικές γραμμές συμφωνηθούν μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας.


Σε άλλο έγγραφο αναφέρεται ότι εξετάστηκαν δύο πιθανές μέθοδοι εφαρμογής διαχωριστικής λύσης:

Πρώτον, άμεση διχοτόμηση εφαρμόσιμης σε περίοδο τεσσάρων χρόνων που θα συνεπαγόταν αναγκαστική μετακόμιση πληθυσμού αφού διαφορετικά η διχοτόμηση θα παρεμποδιζόταν από την άρνηση του πληθυσμού να μεταφερθεί στην αντίθετη ζώνη.

Δεύτερο, δημιουργία σταδιακής πόλωσης μεταξύ των δύο κοινοτήτων με άσκηση πολιτικής και οικονομικής πίεσης.



Στις 16 Ιανουαρίου 1957 ο τότε Τ/κ ηγέτης και πρόεδρος του κόμματος «Η Κύπρος είναι Τουρκική» Φαζίλ Κουτσιούκ έπειτα από συνάντηση που είχε με τον τότε ΥΠΕΞ της Τουρκίας Ζορλού, τόνισε ξανά, αναφέρει άλλο έγγραφο, ότι η τ/κ κοινότητα δεν θα δεχθεί άλλη λύση εκτός της διχοτόμησης και θα έπραττε οτιδήποτε αναγκαίο για να την πετύχει.

Παράλληλα στις 29 Ιουνίου 1957 ο Γραμματέας Αποικιών Ρεταγούει επιβεβαίωνε ότι η τουρκική κυβέρνηση δεν αποδεχόταν ενιαίο κράτος και πίστευε ότι η βρετανική κυβέρνηση είχε συμφωνήσει ως θέμα αρχής τη διχοτομική λύση.


Λονδίνο: Ο Μακάριος υποστήριζε λύση ανεξαρτησίας

Ο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος φέρεται να υποστήριζε τη λύση ανεξαρτησίας, σύμφωνα με έγγραφα του βρετανικού υπουργείου εξωτερικών που αφορούν τις αποικίες και δόθηκαν σήμερα στη δημοσιότητα.
Όπως αναφέρεται, στις 17 Σεπτεμβρίου 1958 η βουλευτής του Εργατικού κόμματος Μπάρμπαρα Κάσολ συναντήθηκε στη Λευκωσία με τον Αρχιεπίσκοπο Μακάριο.


Σύμφωνα με ενημέρωση από τον κυβερνήτη στο υπουργείο αποικιών, η βουλευτής τον ενημέρωσε ότι ο Μακάριος της είχε αναφέρει ότι θα υποστήριζε λύσης ανεξαρτησίας και ίσως να έκανε δημόσια δήλωση αποκήρυξης της Ενωσης.

Πρόσθεσε ότι ο πρωθυπουργός της Ελλάδας Καραμανλής, με τον οποίο συναντήθηκε επίσης στην Αθήνα ήταν περιχαρής όταν τον πληροφόρησε για τις προθέσεις του Μακάριου και η ελληνική κυβέρνηση θα εξέφραζε δημόσια την υποστήριξη της προς αυτές.

Η κ. Κάσολ ήταν πολύ θορυβημένη για τον προτεινόμενο διορισμό αντιπροσώπου από την Τουρκία και ζήτησε όπως ακυρωθεί ή τουλάχιστον αναβληθεί η άφιξη του στο νησί. Επέκρινε δε την τουρκική αδιαλλαξία.



Πηγή