Τηλεσκόπιο βλέπει για πρώτη φορά τον καιρό σε εξωηλιακό πλανήτη

Το διαστημικό τηλεσκόπιο Spitzer της NASA κατέγραψε για πρώτη φορά τις ημερήσιες και νυχτερινές θερμοκρασίες ενός πλανήτη εκτός του Ηλιακού Συστήματος. Η διαφορά ημέρας-νύχτας στον μακρινό κόσμο φτάνει τους 1.400 βαθμούς Κελσίου.

Οι παρατητήσεις, που δημοσιεύονται την Παρασκευή στο Science, είναι οι πρώτες που καταγράφουν οποιασδήποτε μορφής διακύμανση στην επιφάνειας ενός εξωηλιακού πλανήτη -μέχρι σήμερα οι μετρήσεις περιορίζονταν σε παραμέτρους όπως το μέγεθος και η μάζα.

Το τηλεσκόπιο Spitzer λειτουργεί στο υπέρυθρο τμήμα του φάσματος, το οποίο αντιστοιχεί σε εκπομπή θερμότητας. Εστιάστηκε στον πλανήτη Upsilon Andromedae b, ο οποίος περιφέρεται γύρω από ένα άστρο στον αστερισμό της Ανδρομέδας που απέχει 40 έτη φωτός και είναι ορατό με γυμνό μάτι.

Ο εξωπλανήτης είναι ένα αέριος γίγαντας παρόμοιος με το Δία. Απέχει ελάχιστα από το μητρικό του άστρο, έξι φορές λιγότερο από ό,τι ο Ερμής από τον Ήλιο, και ολοκληρώνει μια περιφορά γύρω του σε μόλις 4,6 ημέρες.

Το Spitzer στρεφόταν στο σύστημα του Upsilon Andromedae περιοδικά ανά πέντε ημέρες ώστε να τον παρατηρήσει από όλες τις πλευρές καθώς κινείται στο Διάστημα. Οι ερευνητές παρατήρησαν ότι η υπέρυθρη ακτινοβολία του άστρου, που αντιστοιχεί στη θερμοκρασία του, αυξομειωνόταν δραματικά συγχρονισμένα με την τροχιά του.

Οι αστρονόμοι συμπέραναν ότι ο πλανήτης είναι «κλειδωμένος» στο άστρο του, δηλαδή έχει πάντα στραμμένη την ίδια πλευρά του προς το άστρο, όπως η Σελήνη έχει πάντα στραμμένη την ίδια πλευρά προς τη Γη. Έτσι, η μία πλευρά έχει πάντα θερμοκρασία ηφαιστείου, ενώ η άλλη παραμένει αιώνια κρύα.

«Η θερμοκρασιακή διαφορά ανάμεσα στιες πλευρές της ημέρας και της νύχτας μας λέει πώς η ενέργεια ρέει στην ατμόσφαιρα του πλανήτη» σχολιάζει ο Δρ Τζο Χάρινγκτον του Πανεπιστημίου της Κεντρικής Φλόριντα στο Ορλάντο, επικεφαλής της ομάδας.

«Ουσιαστικά, μελετάμε τον καιρό ενός εξωηλιακού πλανήτη».

Ο Χάρινγκτον και τρεις από τους υπόλοιπους συγγραφείς της δημοσίευσης στο Science είχαν χρησιμοποιήσει το Spitzer πέρυσι για να παρατηρήσουν άμεσα το φως που ανακλούσε ένας εξωηλιακός αέριος γίγαντας καθώς περνούσε πίσω από το μητρικό του άστρο.

Συνολικά 202 εξωηλιακοί πλανήτες έχουν ανακαλυφθεί από τον εντοπισμό του πρώτου το 1995.




ΠΗΓΗ