Το ΔΝΤ πυροδότησε την οικονομική κρίση στην Ευρώπη το 2009, για να αναγκαστούν κάποιες χώρες να ζητήσουν την βοήθειά του, και άρα έτσι να αναβαθμιστεί το στάτους, και η σπουδαιότητά του.
Ο παραπάνω ισχυρισμός δεν είναι προϊόν κάποιου περιθωριακού μπλόγκερ, ούτε κάποιου ακτιβιστή εναντίον της παγκοσμιοποίησης, και ούτε κάποιου ακροδεξιού ιδεολόγου.
Πρόκειται για δήλωση που έκανε ο υποδιοικητής της εθνικής τράπεζας της Τσεχίας το 2010. Και τέτοιου είδους δηλώσεις, από πλευράς τραπεζικών, είναι μεν ασυνήθιστες, αλλά σε περιόδους κρίσης έχουν μια μακρά ιστορία.
Η παγκόσμια οικονομική κρίση που ξεκίνησε το 2008, όπως κι αυτή της δεκαετίας του 1930, οδήγησε σε μια κλιμάκωση των θεωριών συνομωσίας. Ο λόγος είναι απλός: Οι ανορθόδοξες ερμηνείες σύνθετων, παγκόσμιων, πολιτικών, και κοινωνικών εξελίξεων τείνουν να εξαπλώνονται μετά από απρόσμενα, περίεργα, και ανεπιθύμητα συμβάντα.
Επιπλέον, οι κάθε είδους κρίσεις προσφέρουν γόνιμο έδαφος για τις θεωρίες συνομωσίας. Και σίγουρα, σήμερα η Ευρώπη περνάει την σοβαρότερη οικονομική και πολιτική κρίση των τελευταίων δεκαετιών.
Επιφανειακά αν τις δούμε, οι θεωρίες συνομωσίας παρέχουν μια περίεργη αίσθηση ανακούφισης. Γιατί όμως να είναι πιο καλά να ζούμε σε έναν κόσμο όπου κάποιες υπόγειες κακές δυνάμεις συνωμοτούν εναντίον των αθώων λαών;
Διότι για πολλούς από εμάς, ο κόσμος είναι πιο εύκολος αν τον βλέπουμε μέσα από ένα πρίσμα όπου οι εχθροί είναι γνωστοί: Εβραίοι, Αμερικάνοι, πλεονέκτες τραπεζίτες, φιλελεύθεροι, Μαρξιστές, κλπ.
Η κατανόηση και η ερμηνεία της οικονομικής κρίσης, ως αποτέλεσμα της άνομης δραστηριότητας κάποιων σκοτεινών χαρακτήρων είναι πολύ πιο ελκυστική, από το να προσπαθούμε να εντοπίσουμε τα εγγενή συστημικά ελαττώματα των πολιτικών και οικονομικών μας θεσμών.
Η προσωποποίηση αφηρημένων προβλημάτων, όπως είναι τα οικονομικά κραχ, είναι ελκυστική. Χωρίς αυτόν τον ανθρώπινο παράγοντα, αυτά τα προβλήματα παραμένουν απόμακρα από την καθημερινή ανθρώπινη εμπειρία, και δύσκολα κατανοούνται. Έτσι, σε αυτή τη κρίσιμη ιστορική καμπή για την Ευρώπη, βλέπουμε να κυριαρχούν οι θεωρίες συνομωσίας.
Η ΕΕ, ως ένας ελιτίστικος οργανισμός, βυθισμένος στην γραφειοκρατία, αποτελεί τον τέλειο καμβά για να προβάλλουν κάποιοι επάνω του τις θεωρίες τους περί συνομωσιών. Οι πρόσφατες αυτές θεωρίες αφήνουν να εννοηθεί, ότι η κρίση του ευρώ, οι διασώσεις, και οι επιπτώσεις της στα κράτη μέλη, είναι προμελετημένες κινήσεις βάσει ενός σχεδίου. Κάποιοι πιστεύουν πως πίσω από την κρίση κρύβονται συγκεκριμένα αγγλοσαξονικά συμφέροντα, ή η ίδια η Γερμανία, έτσι ώστε να κυριαρχήσει στην Ευρώπη. Μάλιστα κάποιοι εθνικιστές λαϊκιστές το πάνε τόσο μακριά ώστε να οραματίζονται μια δυσοίωνη μελλοντική Ευρώπη, όπου δεν θα υπάρχουν ανεξάρτητες χώρες, αλλά μια νέα υπερεθνική οντότητα, και μια νέα παγκόσμια τάξη.
Σε δύσκολες εποχές, αποτελεί παρηγοριά για τις μάζες, να κατηγορούνται μειοψηφικές ομάδες, που θεωρούνται ως «απ έξω». Για παράδειγμα, στην Ευρώπη εξαπλώνεται η θεωρία ότι οι Εβραίοι είναι αυτοί που κερδίζουν από την κρίση, και μάλιστα αυτή η άποψη κυριαρχεί ακόμη και σε χώρες με αμελητέα εβραϊκή παρουσία, όπως είναι η Ισπανία.
Στη διάρκεια της πρόσφατης προεδρικής εκλογής στη Γαλλία, τέτοιου είδους θεωρίες καλλιεργήθηκαν τόσο από την λαϊκίστικη δεξιά, όσο και από την αντίστοιχη αριστερά. Η Catherine Fieschi, του Counterpoint UK τονίζει πως ο «δημαγωγός Jean Luc Mélenchon υπογράμμιζε συνεχώς τον ρόλο των ΗΠΑ ενάντια σε μια ισχυρή Ευρώπη… με καθαρά συνωμοσιολογικά επιχειρήματα».
Από πλευράς της ακροδεξιάς, «ο λαϊκισμός της Marine Le Pen βασίζεται στην άποψη ότι μια ελίτ φιλελεύθερων και διανοούμενων, συνεχώς συνωμοτούν εναντίον των απλών ανθρώπων».
Στην Ουγγαρία, το ακροδεξιό κόμμα Jobbik, μαζί με τα ΜΜΕ που το στηρίζουν, αποτελούν εκτροφείο θεωριών συνομωσίας. Τέτοιου είδους θεωρίες συσπειρώνουν τον κόσμο, και αποτελούν αποτελεσματικό προεκλογικό υλικό.
Στην Πολωνία, στο επίκεντρο τέτοιων θεωριών παραμένει η Ρωσία, ειδικά από τότε που συνέβη το αεροπορικό ατύχημα του Smolensk, με θύματα τον Πολωνό πρόεδρο και άλλες 90 σημαντικές προσωπικότητες της χώρας. Το ατύχημα προκάλεσε σειρά κατηγοριών σε υψηλό επίπεδο, και μάλιστα η εφημερίδα Guardian έγραψε πως «μια μικρή, αλλά ισχυρή πολωνική μειοψηφία, επιμένει πως δεν επρόκειτο για ατύχημα, αλλά για μια ρωσική συνομωσία, με χρήση τεχνητής ομίχλης, και παροχή εσκεμμένα λάθους πληροφόρησης από πλευράς του ελέγχου εναέριας κυκλοφορίας του Smolensk».
Σίγουρα, μια μικρή δόση υγιούς σκεπτικισμού και υποψίας απέναντι στους πολιτικούς θεσμούς αποτελεί μια εγγενή ιδιότητα μιας λειτουργικής δημοκρατίας. Το να αντιλαμβανόμαστε όμως τον κόσμο, ως ένα απέραντο σκηνικό συνομωσιών, είναι λάθος.
Οι ανεξέλεγκτες θεωρίες συνομωσίας δηλητηριάζουν την κοινοβουλευτική δημοκρατία, αφού ζωγραφίζουν τον κόσμο ως απατηλό, ψεύτικο, και ελιτίστικο, δηλαδή ως έναν κόσμο που δεν αξίζει να διατηρήσουμε.
Μια άλλη ανησυχητική τάση είναι το ότι αυτές οι θεωρίες που ξεκινούν από κάποιους λαϊκιστές, μπορούν εύκολα να μετατραπούν σε ακραίες, και να εξυπηρετήσουν ή να δικαιολογήσουν τις διακρίσεις, τους αποκλεισμούς, ακόμη και την βία εναντίον μειονοτικών ομάδων. Τα τρομερά γεγονότα της Νορβηγίας το καλοκαίρι του 2011 αποδεικνύουν αυτό τον ισχυρισμό. Ο Anders Behring Breivik ήταν πεπεισμένος πως οι Μαρξιστές της Ευρώπης θέλουν να ισλαμοποιήσουν την ήπειρο, και αυτή η πεποίθηση αντανακλάται σε μια ευρεία γκάμα τέτοιων θεωριών, όπως είναι η Eurabia και το Londonistan, βάσει των οποίων οι φιλελεύθεροι θεωρούνται ως πράκτορες των Μουσουλμάνων, και ως προδότες των ευρωπαϊκών λαών.
Μπορεί εκ πρώτης όψεως τέτοιες θεωρίες να μοιάζουν αθώες, ή ακόμη και αστείες, αλλά δεν παύουν να απειλούν την δημοκρατία και την κοινωνική ειρήνη. Ο 20ος αιώνας ήταν γεμάτος από παρόμοιες θεωρίες οι οποίες διαμόρφωσαν την ιστορία. Για να αντιμετωπίσουν αυτήν την απειλή, διάφορα think-tanks της Ευρώπης συνενώθηκαν και ξεκίνησαν το www.deconspirator.com με στόχο την διερεύνηση των θεωριών συνομωσίας, και την εξεύρεση εργαλείων για την καταπολέμησή τους.
πηγή
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου