Μαρμαρωμένος Βασιλιάς: Ο πιο συναρπαστικός θρύλος των Ελλήνων

«Το ξίφος των Χριστιανών θα γυμνωθεί και θα διώξει τους Τούρκους»

«Τότε άγγελος εξ ουρανού καταβήσεται διά νεύσεως Θεού, έχων εν τη χερί αυτού σκήπτρον και ξίφος του Αγιωτάτου Βασιλέως Κωνσταντίνου, και τον ειρηνικόν στέψει βασιλέα»

«Εν γαρ ταίς εσχάτοις ημέραις αναστήσει Κύριος ο Θεός βασιλέα από πενίας και πορεύεται εν δικαιοσύνη πολλή…»

Ο τελευταίος Αυτοκράτορας του Βυζαντίου , Κωνσταντίνος Παλαιολόγος, ο Μαρμαρωμένος Βασιλιάς που η παράδοση τον θέλει να περιμένει κάπου υπομονετικά τη στιγμή που θα ξανακαθίσει στο θρόνο της Βασιλεύουσας Πόλης.

Αγιορείτες Γέροντες, λένε πως ο Μαρμαρωμένος Βασιλιάς είναι ο Άγιος Ιωάννης Δούκας Βατάτζης ο Ελεήμων, ο Αυτοκράτορας δηλαδή Νικαίας

Ο θρύλος του μαρμαρωμένου βασιλιά είναι, αναμφίβολα, ο πιο συναρπαστικός θρύλος των Ελλήνων…

Συνδέεται -κυρίως -με τον Κωνσταντίνο τον ΙΑ΄Παλαιολόγο , ο οποίος υπήρξε ο τελευταίος αυτοκράτορας τού Βυζαντίου, που με το φρόνημα και την αυτοθυσία του, σημάδεψε χαρακτηριστικά το γεγονός της πτώσης της Κωνσταντινούπολης στα χέρια των Οθωμανών.

Ο αυλικός του Γεώργιος Φραντζής αφηγείται με απλότητα τον θάνατο τού τελευταίου βυζαντινού αυτοκράτορα:

«Ο βασιλεύς οὖν ἀπαγορεύσας ἐαυτόν, ἰστάμενος βαστάζων σπάθην και ἀσπίδα, είπε λόγον λύπης άξιον “οὐκ έστί τις τῶν χριστιανῶν τοῦ λαβεῖν τήν κεφαλήν μου ἀπ΄ ἐμοῦ;” ἦν γάρ μονώτατος ἀπολειφθείς. τότε είς τῶν Τούρκων δούς αὐτῷ κατά πρόσωπον καί πλήξας, καί αὐτός τῷ Τούρκῳ ἐτέραν ἐχαρίσατο’ τῶν ὁπισθεν δ΄ἐτέρος καιρίαν δούς πληγήν, ἔπεσε κατά γῆς’ οὐ γάρ ῄδεισαν ὃτι ὁ βασιλεύς ἐστιν, ἀλλ΄ ὡs κοινόν στρατιώτην τοῦτον θανατώσαντες ἀφῆκαν».

Σύμφωνα με την περιγραφή του Φραντζή, οι κατακτητές, μετά το τέλος του αγώνα, αναζήτησαν το σώμα του αυτοκράτορα:

«πλείονας κεφάλας τῶν άναιρεθέντων ἔπλυναν, εἰ τύχοι καί τήν βασιλικήν γνωρίσωσι, καί οὐκ ἡδυνήθησαν γνωρίσαι αὐτήν, εἰ μή τό τεθνεώς πτῶμα τοῦ Βασιλέως εὐρόντες ὄ ἐγνώρισαν ἐκ τῶν βασιλικῶν περικνημίδων, ή και πεδίλων ένθα, χρυσοί ἀετοί ἦσαν γεγραμμένοι, ὡs ἔθος ὑπῆρχε τοῖς βασιλεύσι».


«Θα κολυμπήσει το μοσχάρι στο αίμα τους»

Η αναγνώριση του νεκρού αυτοκράτορα συνοδεύθηκε από την εντολή τού σουλτάνου Μωάμεθ Β΄ να ταφεί με τις αρμόζουσες βασιλικές τιμές, χωρίς όμως να ανακοινωθεί και ο τόπος της ταφής. Οι μυστικοί πόθοι τού λαού συνέδεσαν τον θρύλο τού μαρμαρωμένου βασιλιά, με την ελπίδα για την απελευθέρωση και την αποκατάσταση της αυτοκρατορίας.

Ο θρύλος λέει ότι τη στιγμή που ο βασιλιάς περικυκλώθηκε από τους Τούρκους, ένας άγγελος του Κυρίου τον άρπαξε και τον έκρυψε σε μια σπηλιά, αφού πρώτα τον μαρμάρωσε.

Στη σπηλιά αυτή περιμένει για αιώνες ο “Μαρμαρωμένος Βασιλιάς” να ξαναέρθει την κατάλληλη στιγμή, “το πλήρωμα του χρόνου”, και ο άγγελος Κυρίου θα του ξαναδώσει τη ζωή και το σπαθί του για να διώξει τους Τούρκους από την Κωνσταντινούπολη. Άλλοι θρύλοι και προφητείες αναφέρουν ότι θα τους κυνηγήσει μέχρι την ” Κόκκινη Μηλιά” και στη μάχη που θα γίνει οι Τούρκοι θα νικηθούν και “θα κολυμπήσει το μοσχάρι στο αίμα τους”.

Ο θρύλος προσθέτει, ακόμα, ότι οι Τούρκοι ψάχνουν συνεχώς να ανακαλύψουν τη σπηλιά, όπου βρίσκεται ο Μαρμαρωμένος Βασιλιάς για να χτίσουν την είσοδό της, ώστε να μην μπορεί να ξαναβγεί από εκεί. Όμως, οι προσπάθειες τους είναι συνεχώς άκαρπες, αφού ο άγγελος προστατεύει τον Μαρμαρωμένο Βασιλιά και περιμένει την εντολή του Θεού για να τον ξυπνήσει.(βικιπαίδεια)



Μυστήριο με τον τάφο του αυτοκράτορα Κωνσταντίνου

Τέσσερις είναι οι τόποι , που διάφορες παραδόσεις τοποθετούν τον τάφο του τελευταίου αυτοκράτορα του Βυζαντίου , Κωνσταντίνου Παλαιολόγου.

1) Στο δεξιό διάδρομο του Γεσίλ τζαμί στο Τζουβαλί, όπου ήταν η εκκλησία της αγίας Θεοδοσίας. Σ΄αυτήν μετακομίσθηκαν τα ιερά λείψανα της μεγάλης εκκλησίας των αγίων Αποστόλων από τον αρχιτέκτονα Χριστόδουλο

2) Στην πλατεία του Βεφά, που άλλοτε έκαιγε κανδήλα και μια ιτιά σκίαζε «τον ύπνον του αποθαμένου». Μετά ήρθαν μετανάστες και χάλασαν τον τάφο

3) Στο αγίασμα του Βαλουκλί

4) Δεξιά από το ιερό της αγίας Σοφίας ο ιμάμης δείχνει ένα μάρμαρο βεβαιώνοντας ότι εκεί είναι θαμμένος ο τελευταίος αυτοκράτορας. Ο λαός μετά το μεσονύκτιον της Μεγάλης Παρασκευής πηγαίνει παραπλεύρως του ιερού και ακούει ήχο ψαλμωδίας που εξέρχεται από τα έγκατα της γης και βλέπει «ωσάν ένα νεκρόν θαμμένον κατάβαθα και έναν παπά να λειτουργεί κατάλευκα ντυμένον. ΄Εχει την όψη ο νεκρός ζωντανή , σαν να κοιμάται. Σε κάθε κνήμη του χρυσοκοπάει δικέφαλος αετός μισοσβησμένος και στο πλάι είναι ένα σπαθί στο χρώμα της φωτιάς με σπασμένο το θηκάρι». (Ν. Βασιλειάδου).

Μέχρι τούδε δεν ήταν γνωστή άλλη παράδοση για τον τάφο του Κωνσταντίνου του Παλαιολόγου, πλην αυτής στο Βαφά Μεϊδάνι. Ο δε λυρικός και ρητορικός τόνος της διατριβής αυτής , γεννά την υπόνοια , μήπως και οι παραδόσεις που μνημονεύονται σ΄αυτήν είναι πλάσματα της φιλοπάτριδος φαντασίας. ( Ν.Πολίτης)



Ο άφθαρτος Ιωάννης Βατάτζης

Ένας λιγότερο διαδεδομένος θρύλος είναι αυτός του Δούκα Ιωάννη Βατάτζη, αυτοκράτορα της Νίκαιας, ο οποίος βρέθηκε παντελώς άφθαρτος στον τάφο του στην Μικρασία, τόσο ο ίδιος, όσο και τα βασιλικά του ενδύματα!

Όμως με τις αλώσεις των Φράγκων και των Τούρκων, χάθηκαν τα ίχνη λειψάνου, το οποίο βρίσκεται κατά το θρύλο, στην Κωνσταντινούπολη, κεκρυμμένο σε μυστικό σπήλαιο, το οποίο γνωρίζουν μόνο λίγοι κρυπτοχριστιανοί, που φυλούν το ιερό μυστικό για αιώνες, αναμένοντας την έγερση του μαρμαρωμένου! Μάλιστα έχουν υπάρξει και μαρτυρίες ανθρώπων , επί της εποχής μας, που ορκίζονται πως είδαν το σπήλαιο αυτό και τον μαρμαρωμένο βασιλιά με πλήρη πολεμική και το χέρι του στο ξίφος ,έτοιμο σχεδόν ν΄αποσπαστεί από τη θήκη του.


Ο θρύλος ακολουθείται και από βυζαντινούς χρησμούς

1. Η προφητεία του Αγίου Μεθοδίου αρχιεπισκόπου Πατάρων γράφει:

“Απέλθετε επί τα δεξιά μέρη της Επταλόφου, και εκεί ευρήσεται άνθρωπον επί δύο κίονας, ιστάμενον εν κατηφεία πολλή (έσται δε λαμπρός το είδος, δίκαιος, ελεήμων, φορών πενιχρά, τη όψει αυστηρός και τη γνώμη πράος) έχοντα επί τον δεξιόν αυτού πόδα καλάμου τύλωμα, και φωνή υπό του αγγέλου κηρυχθήσεται, συνήσατε αυτόν Βασιλέα, και δώσουσιν αυτώ εις την δεξιάν χείρα ρομφαίαν, λέγοντες αυτώ, ανδρίζου Ιωάννη, και ίσχυε και νίκα τους εχθρούς σου, και επάρας την ρομφαίαν παρά αγγέλου, πατάξει τους Ισμαηλίτας Αιθίοπας, και πάσαν γενεάν άπιστον

2. Η προφητεία γραμμένη με κώδικα σύμφωνων (χωρίς φωνήεντα) στον τάφο του Αγίου και Μεγάλου Κωνσταντίνου (την οποία αποκωδικοποίησε ο Πατριάρχης Γεννάδιος) γράφει: “σπεύσατε πολλά σπουδαίως εις τα δεξιά μέρη άνδρα εύρητε γεναίον θαυμαστόν και ρωμαλέον τούτον έξετε δεσπότην”!

3. Η προφητεία του Αγίου Ανδρέα του δια Χριστόν σαλού αναφέρει:

”Εν γαρ ταίς εσχάτοις ημέραις αναστήσει Κύριος ο Θεός βασιλέα από πενίας και πορεύεται εν δικαιοσύνη πολλή…”

4. Η προφητεία του Αγίου Ταρασίου γράφει σχετικά:

“Καί τότε εξυπνήσει ο Άγιος Βασιλεύες, ο εν αρχή μεν του ονόματος αυτού το ι, και εν δε τω τέλει σ, έχων, α σημαίνουσι σωτηρίαν….” δηλαδή το όνομα Ιωάννης.

5. Αναλυτική περιγραφή του μαρμαρωμένου-κοιμώμενου βασιλέως δίνουν χρησμοί του Λέοντος του Σοφού:

“Περί του θρυλουμένου πτωχού και εκλεκτού βασιλέως, τοϋ γνωστού και άγνωστου, τοϋ κατοικοϋντος εν τη άκρα της Βυζαντίδος. Ο αληθινός βασιλεύς… ον εδίωξαν της οικίας αύτοϋ οι άνθρωποι… εις το τέλος των Ίσμαηλιτών αποκαλυφθήσεται… εν ημέρα Παρασκευή, ώρα τρίτη… αποκαλυφθήσεται…”

Καί σε άλλο σημείο: “Ερωτώσι δε τον Βασιλέα, γελόντες πώς ακούει το όνομά σου; ο δε αποκριθείς λέγει, ο πτωχός, ο πτωχολέων, το όνομά μου Ιω, των πάντων ήμην δραπέτης, και ήλθον να πληρώσω μόνον τας λστ’ ημέρας. εγώ ειμί ο ο βασιλεύς ο πένης. ελεών πτωχούς και πένητας, το δε όνομά μου, ιώτα και ω, συν τη μακρά, ο λέγεται Ιω, και ελήλυθα εις τον κόσμον εις Χριστιανών πρεσβείαν, ίνα φυλάττω χρόνους λστ’. Έπειτα πορεύομαι, όθεν εξήλθον, είτα έρχεται και ο λύκος ολίγας τινάς ημέρας”!

6. Η προφητεία Αγίου Ανδρός προς τον βασιλέα Μανουήλ Παλαιολόγο γράφει:

“Τότε άγγελος εξ ουρανού καταβήσεται διά νεύσεως Θεού, έχων εν τη χερί αυτού σκήπτρον και ξίφος του Αγιωτάτου Βασιλέως Κωνσταντίνου, και τον ειρηνικόν στέψει βασιλέα. Ος και αυτόν μέσον πάντων εστίν εν τω πολέμω, δώσει δε αυτώ το σκήπτρον και το ξίφος, και το όνομα αυτού Ελεήμονα καλέσει”



Πού είναι η θρυλική «Κόκκινη Μηλιά»;

Πολλοί θρύλοι και πολλές παραδόσεις για την «Κόκκινη Μηλιά», οι οποίοι –θρύλοι- ενισχύθηκαν σημαντικά από την ιδεολογία της «Μεγάλης Ιδέας», που ίσχυσε στην Ελλάδα ως κυρίαρχη κρατική ιδεολογία μέχρι το 1922, θέλουν την Κόκκινη Μηλιά να βρίσκεται γεωγραφικά σε διάφορα μέρη, αλλά ακόμη δεν έχει προσδιοριστεί ο χώρος αυτός!

Είναι γνωστό ότι η «Κόκκινη Μηλιά», τουλάχιστον από λαογραφικής άποψης, είναι μία μυθολογική τοποθεσία –ακαθόριστη γεωγραφικά– όπου, σύμφωνα με μια εκδοχή του νεοελληνικού θρύλου για το Μαρμαρωμένο Βασιλιά (Κωνσταντίνο ΙΑ’ Παλαιολόγο) και την επανάκτηση της Κωνσταντινούπολης, θα καταφύγουν οι Τούρκοι, όταν οι Έλληνες θα τους διώξουν από την Κωνσταντινούπολη.

Σύμφωνα με μια άλλη εκδοχή, η «Κόκκινη Μηλιά» είναι το όριο ως το οποίο θα επεκταθεί η Ελλάδα στη Μικρά Ασία, εκδιώκοντας τους Τούρκους. Κατά τη δεύτερη αυτή εκδοχή, η «Κόκκινη Μηλιά» τοποθετείται κάπου κοντά στην Άγκυρα.

Κατά το Ν. Γ. Πολίτη, η «Κόκκινη Μηλιά» αντιστοιχεί στο «Μονοδένδριον» των Βυζαντινών, πιθανολογούμενη πατρίδα των Τούρκων ή του Μωάμεθ στα σύνορα της Περσίας.

Ο θρύλος της «Κόκκινης Μηλιάς» ενισχύθηκε σημαντικά από την ιδεολογία της «Μεγάλης Ιδέας», που ίσχυσε στην Ελλάδα ως κυρίαρχη κρατική ιδεολογία μέχρι το 1922.

Αξιοσημείωτο όμως είναι ότι από έρευνα και μελέτη τουρκικών αρχείων βρέθηκε ότι την εποχή εκείνη οι Τούρκοι χρησιμοποιούσαν την έκφραση «Κόκκινο Μήλο» για κάθε μεγάλη και ισχυρή πόλη, και έτσι αποκαλούσαν και την Κωνσταντινούπολη πριν την κατάληψή της. Παρά ταύτα δεν έχει θεωρηθεί βέβαιο και εξακριβωμένο αν με την τουρκική αυτή ονομασία σχετίζεται η «Κόκκινη Μηλιά» των Ελλήνων.



ΠΗΓΗ