Το επεισόδιο Νίκολσον και ο εξευτελισμός της χωροφυλακής

Στα πρώτα χρόνια ίδρυσης του ελληνικού κράτους συνέβη ένα περιστατικό που έδειχνε το βαθμό εξάρτησης και αδυναμίας του Ελληνικού Κράτους εκείνη την εποχή, αδυναμία που στην συγκεκριμένη περίπτωση το κατέστησε παίγνιο στα χέρια ενός μάλλον ασήμαντου Βρετανού διπλωματικού ακόλουθου, εν ονόματι Άρθουρ Νίκολσον.

Ο Νίκολσον, λοιπόν, ήταν ο Βρετανός προσωρινός επιτετραμένος της Αγγλίας στην Αθήνα. Ένα πρωινό, στις 4 Ιανουαρίου του 1885 αποφάσισε να ανέβει με τη γυναίκα του για περίπατο στο λόφο του Λυκαβηττού. Πλησιάζοντας την κορυφή, το ζεύγος συνάντησε τρεις χωροφύλακες που με φωνές και νοήματα δεν τους άφηναν να προχωρήσουν παραπέρα.

Στην πραγματικότητα, οι χωροφύλακες τους έλεγαν να ακολουθήσουν ένα διαφορετικό μονοπάτι καθώς απαγορευόταν να περάσουν από το σημείο εκείνο επειδή είχε γίνει πρόσφατα η δενδροφύτευση του. Αλλά ο Νίκολσον και η γυναίκα του δεν κατάλαβαν λέξη, καθώς δεν μιλούσαν σχεδόν καθόλου ελληνικά. Οπότε απλά αγνόησαν τους θορυβώδεις χωροφύλακες και συνέχισαν το μονοπάτι που είχαν ήδη πάρει.

Τότε, σύμφωνα πάντα με την επίσημη έκθεση του Βρετανού διπλωμάτη προς την ελληνική κυβέρνηση, ο ένας από τους τρεις χωροφύλακες τον απώθησε βίαια, τον χτύπησε με το ραβδί του τρεις φορές και στη συνέχεια, όταν ο Νίκολσον έτρεξε προς την κεντρική οδό, του πέταξε και πέτρες.
Ο Νίκολσον, λοιπόν, μετά από το περίεργο αυτό επεισόδιο αποφάσισε να παρακάμψει τον Έλληνα υπουργό Εξωτερικών και να απευθυνθεί κατευθείαν στον Πρωθυπουργό Χαρίλαο Τρικούπη, παραβιάζοντας έτσι το διπλωματικό πρωτόκολλο. Ζήτησε την παραδειγματική τιμωρία του χωροφύλακα και ο Τρικούπης τον διαβεβαίωσε ότι θα τον ικανοποιούσε άμεσα. Πράγματι, πραγματοποιήθηκε αμέσως η σχετική έρευνα και προέκυψε ότι ο χωροφύλακας αυτός ήταν ο Λουκάς Καλπούζος, ο οποίος, αφότου τον αναγνώρισε και ο ίδιος ο Νίκολσον, συνελήφθη.

Παρόλα αυτά, δεν απολύθηκε παρά μια μέρα αργότερα. Παρομοίως, μέλη της κυβέρνησης, υπό τον Τρικούπη μετέβησαν με καθυστέρηση στην οικία του Άγγλου διπλωμάτη για να εκφράσουν επισήμως την συμπάθεια τους. Στη συνέχεια, ο Τρικούπης στην επίσκεψη αυτή παρέθεσε τα γεγονότα και την κατάθεση Καλπούζου με έναν τρόπο που αναιρούσε πλήρως τα λεγόμενα του Νίκολσον.

Ο τελευταίος προσβλήθηκε και απαίτησε η διαταγή της αποπομπής Καλπούζου να διαβαστεί μπροστά σε γενικό προσκλητήριο της Χωροφυλακής Αττικής από τον διοικητή της ταγματάρχη Στεφάνου. Στην διαταγή αποπομπής που είχε συνταχθεί, όμως ,από τον ίδιο τον Τρικούπη με την ιδιότητα του υπουργού στρατιωτικών, εμμέσως καταλογιζόταν μέρος της ευθύνης για το ατυχές συμβάν και στον Νίκολσον.

Ο τελευταίος αποφάσισε πλέον ότι μάλλον ούτε η ελληνική κυβέρνηση διατίθεται να τον ικανοποιήσει και απείλησε ότι με το θέμα θα ασχοληθεί δυναμικά πλέον η Αγγλία –αν και από την σωζόμενη αλληλογραφία του Foreign Office δεν προκύπτει κάτι τέτοιο.

Μετά τις απειλές αυτές, ο Βρετανός διπλωμάτης απαίτησε την παρουσία ολόκληρου του σώματος Χωροφυλακής “παρατεταγμένου εν μεγάλη στολή” στην Πλατεία Συντάγματος όπου θα παρουσίαζε όπλα και θα παιάνιζε τον Αγγλικό Εθνικό ύμνο ενώπιον του.

Ο Τρικούπης, παρά το γεγονός πως ο Καλπούζος είχε ήδη απολυθεί, έσπευσε να ικανοποιήσει το αίτημα αυτό. Στις 7 Ιανουαρίου, λοιπόν, δύο ενωμοτίες πεζών και έφιππων χωροφυλάκων υπό τον διοικητή τους ταγματάρχη Στεφάνου έλαβαν μέρος στην τελετή αυτή, η οποία και αποτέλεσε τον μεγαλύτερο εξευτελισμό της Ελληνικής Χωροφυλακής στην σύγχρονη Ιστορία της.

Ο Τρικούπης στο κοινοβούλιο έσπευσε να χαρακτηρίσει την χορηγηθείσα ικανοποίηση ως “υπερβολική” για την περίπτωση και ζήτησε να σταματήσει η σχετική συζήτηση καθώς βλάπτονταν τα εθνικά συμφέροντα. Οι διαθέσεις της κοινής γνώμης και του Τύπου, πάντως, παλινδρομούσαν ανάμεσα στην συγκρατημένη δυσαρέσκεια και την ασυγκράτητη έκρηξη οργής.

Το επεισόδιο Νίκολσον δεν είχε σημαντική επιρροή στις πολιτικές εξελίξεις, καθώς γνωστή είναι και η ροπή του Τρικούπη προς την Αγγλία, αλλά δείχνει σε ποιο σημείο ήταν έτοιμο να φτάσει το νεοσύστατό τότε ελληνικό κράτος προκειμένου να μην χάσει την εύνοια των ξένων δυνάμεων.





ΠΗΓΗ