Η αφήγηση του Κριτία για την νήσο "Ατλαντίδα"

Όλοι έχουμε ακούσει για την χαμένη Ατλαντίδα, την ένδοξη αυτή πόλη που, παρά τα μεγάλα τεχνολογικά και τα άλλα επιτεύγματα, καταστράφηκε από μεγάλους σεισμούς και πλημμύρες. Οι πλείστοι, γνωρίζουν επίσης, ότι αυτή η ιστορία φθάνει στις μέρες μας μέσα από τα κείμενα του Πλάτωνα και συγκεκριμένα τους διαλόγους Τίμαιος και Κριτίας.

Τα γραπτά του Πλάτωνα, αποτελούν μάλιστα την μοναδική βιβλιογραφική πληγή που υπάρχει για αυτήν την ιστορία. Η ύπαρξη της Ατλαντίδος αναφέρεται σε ένα διάλογο μεταξύ του Σωκράτη, του Κριτία, του Τίμαιου και του Ερμοκράτη.

Αυτόν τον διάλογο θα προσπαθήσουμε να μεταφέρουμε εδώ στο Ελληνικό Αρχείο ,κάνοντας την ακριβές αντιγραφή του από το έργο του Πλάτων "ΤΙΜΑΙΟΣ" ,ώστε να διαβάσετε και να μάθετε αυτή την ιστορία από πρώτο χέρι και όχι από διάφορες προσωπικές ερμηνείες του καθενός.


Στην συνέχεια θα παραθέσουμε και το πρωτότυπο κείμενο, γραμμένο στην αρχαία Ελληνική, έτσι ακριβώς όπως μας τα διηγήθηκε ο μεγάλος Πλάτων, ώστε να βγάλετε μόνοι σας τα δικά σας συμπεράσματα, αλλά και για να νιώσετε πιο κοντά, εν μέρη, στην εποχή που ειπώθηκε ο παρακάτω διάλογος των προσκεκλημένων του Σωκράτη...

Ο Κριτίας λοιπόν, σε κάποιο σημείο αυτού του διαλόγου, παίρνει τον λόγο και αναφέρει στην ομήγυρη, μια ιστορία «απόλυτα αληθινή, όπως τη διηγήθηκε κάποτε ο Σόλωνας» στον προπάππου του. Αυτή την ιστορία ο Κριτίας την άκουγε από τον παππού του όταν ήταν ακόμη παιδί και την είχε απομνημονεύσει καλά. Ο Κριτίας, αναφέρει πως ο Σόλωνας είχε καταγράψει την ιστορία και «τα χειρόγραφα του, που βρίσκονταν στην κατοχή του παππού μου, είναι σήμερα στα χέρια μου και μπορώ να πω ότι τα έμαθα απ’ έξω όταν ήμουν μικρός».

Ο Κριτίας ενημερώνει τους συνομιλητές του, ότι ο Σόλωνας είχε πάει ταξίδι την Αίγυπτο, σε μια περιοχή στην αρχή του δέλτα του Νείλου, της οποίας η μεγαλύτερη πολιτεία είναι η Σάις.

«Σύμφωνα με κείνους, (σ.σ. τους Αιγύπτιους ιερείς στην Σάις) ιδρυτής της πόλης ήταν μια θεά που στα Αιγυπτιακά ονομάζεται Νήιθ, και, όπως λένε οι ίδιοι, Αθηνά στα Ελληνικά. Οι κάτοικοι της αγαπούν πολύ τους Αθηναίους και ισχυρίζονται ότι, κατά κάποιο τρόπο, είναι συγγενείς τους.» Οι ναοί της Αιγύπτου φαίνεται να ήταν πολύ καλή πηγή πληροφοριών για προϊστορικά θέματα, αφού η γη τους δεν καταστρεφόταν από θεομηνίες, και η αρχαία γνώση μπορούσε να διατηρηθεί για καιρό. Σε αυτή την πόλη με τις ιδιαίτερες σχέσεις με την Αθήνα, ο Σόλωνας ζήτησε πληροφορίες για την αρχαία ιστορία από τους ιερείς, που κατ’ εξοχήν γνώριζαν αυτά τα πράγματα».

Ο Σόλωνας άρχισε πρώτος να μιλά για την ιστορία όπως την ήξερε, θέλοντας να παρασύρει τους ιερείς σε συζήτηση σχετικά με την αρχαία ιστορία. Τότε ένας πολύ ηλικιωμένος ιερέας αρχίζει και διηγείται στον Σόλωνα την παρακάτω ιστορία....:

"Κάποτε, Σόλωνα, πριν από την μέγιστη υδάτινη καταστροφή, η πόλη - που σήμερα είναι των Αθηναίων - ξεχώριζε ως άριστη στον πόλεμο και η περισσότερο ευνοούμενη σε όλα. Γι΄αυτήν λέγεται ότι πραγματοποίησε τα ωραιότερα έργα και τα ωραιότερα πολιτεύματα απ' όλα όσα εμείς ακούσαμε να υπάρχουν κάτω από τον ουρανό."

Ακούγοντας αυτά τα λόγια ο Σόλων έμεινε έκθαμβος και παρακάλεσε του ιερείς να του διηγηθούν στην συνέχεια, με ακρίβεια, τα πάντα για τους παλαιούς πολίτες της χώρας μας.

Ο ιερέας αποκρίθηκε: "Δεν θα σου τα αρνηθώ, Σόλωνα αλλά θα τα πω για χάρη σου και για χάρη της πόλης σας και μάλιστα για χάρη της Θεάς, η οποία ανέλαβε και ανέθρεψε και εκπαίδευσε την πόλη σας και την δική μας - πρώτα την δική σας, χίλια χρόνια νωρίτερα, παραλαμβάνοντας το σπέρμα σας από την Γη και τον Ήφαιστο, και ύστερα την δική μας. Για την μέχρι σήμερα πορεία μας στον κόσμο, οι ιερές γραφές δίνουν τον αριθμό των οχτώ χιλιάδων ετών. Θα σου μιλήσω λοιπόν για τους συμπολίτες σου, που εμφανίστηκαν προ εννέα χιλιάδων ετών, θα σου μιλήσω για το ωραιότερο έργο απ' όσα έπραξαν.

Πολλά και μεγάλα έργα της πόλης σας είναι εδώ καταγεγραμμένα και θαυμάζονται, αλλά ένα απ' όλα υπερέχει σε μέγεθος και αρετή. Λένε οι γραφές ότι η πόλη σας κάποτε κατανίκησε μια πολύ μεγάλη δύναμη που πορευόταν υβριστικά εναντίον ολόκληρης της Ευρώπης και της Ασίας, ορμώντας απ΄έξω από το Ατλαντικό πέλαγος.

Τότε ήταν πορεύσιμο το εκεί πέλαγος. Εμπρός από το στόμιό του - το οποίο, όπως λέτε, ονομάζεται Στήλες Ηρακλέους - είχε νησί. Και το νησί αυτό ήταν μεγαλύτερο από την Λιβύη και την Ασία μαζί. Περνώντας από αυτό, πορεύονταν προς τα άλλα νησιά και από αυτά τα νησιά σε όλη την αντικρινή ήπειρο, που περιβάλει εκείνον τον αληθινό πόντο. Αυτά λοιπόν που βρίσκονται εντός του στομίου, για το οποίο λέμε, φαίνονταν σαν λιμάνι που έχει μια στενή είσοδο. Εκείνο όμως ήταν όντως πέλαγος και η γη που το περιέβαλλε ορθότατα θα ονομαζόταν ήπειρος, παντελώς και αληθώς.

Σ' αυτή λοιπόν την νήσο Ατλαντίδα υπήρχε μεγάλη και θαυμαστή βασιλική δύναμη, που επικρατούσε σε όλο το νησί, καθώς και σε πολλά άλλα νησιά και μέρη της ηπείρου. Επιπλέον, στα δικά μας μέρη, ήταν άρχοντες στην Λιβύη, μέχρι την Αίγυπτο και στην Ευρώπη μέχρι την Τυρρηνία. Όλη αυτή η δύναμη, συναθροισμένη σε ένα στράτευμα, επιχείρησε κάποτε να υποδουλώσει με ορμή τον δικό σας και τον δικό μας και κάθε τόπο εντός του στομίου.

Τότε λοιπόν Σόλωνα, η δύναμη της πόλης σας έγινε εμφανής σε άπαντες τους ανθρώπους, ως προς την αρετή και την ρώμη της, γιατί πρωτοστάτησε ενώπιον όλων με ευψυχία και με όσες πολεμικές τέχνες κατείχε, αρχικά ως ηγεμόνας των Ελλήνων κ' έπειτα - εξ' ανάγκης απομονωμένη, όταν οι άλλοι αποστάτησαν - φτάνοντας στους έσχατους κινδύνους, νίκησε τους επιδρομείς κ' έστησε τρόπαιο, αποτρέποντας την υποδούλωση των μη υπόδουλων και ελευθερώνοντας μεγαλόκαρδα όλους τους άλλους, όσους κατοικούμε εντός των ορίων των Ηρακλείων Στήλων.

Σε κατοπινούς χρόνους, όταν έγιναν φοβεροί σεισμοί και κατακλυσμοί, μέσα σε μία ημέρα και μία νύχτα τρομερή, όλοι οι μαχητές σας χάθηκαν αθρόοι μέσα στην γη και η νήσος Ατλαντίδα αφανίστηκε, παρομοίως βυθισμένη στην θάλασσα. Γι' αυτό και τώρα έγινε απροσπέλαστο και αδιερεύνητο το εκεί πέλαγος, αφού εμποδίζει ο εντελώς βαθύς πηλός, τον οποίο άφησε το νησί καθώς καταποντιζόταν".

Το πρωτότυπο κείμενο στην αρχαία Ελληνική:

"ην γάρ δή ποτε, ώ Σόλων, υπέρ τήν μεγίστην φθοράν ύδασιν ή νύν Άθηναίων ούσα πόλις άριστη πρός τε τόν πόλεμον καί κατά πάντα εύνομωτάτη διαφερόντως ή κάλλιστα έργα καί πολιτείαι γενέσθαι λέγονται κάλλισται πασών όπόσων ύπό τόν ούρανόν ήμείς άκοήν παρεδεξάμεθα. Φθόνος ούδείς, ώ Σόλων, άλλά σού τε ένεκα έρώ καί τής πόλεως ύμών, μάλιστα δ'ε τής θεού χάριν, ή τήν τε ύμετέραν καί τήνδε έλαχεν καί έθρεψεν καί έπαίδευσεν, προτέραν μέν τήν παρ' ύμιν έτεσιν χιλίοις, έκ Γής τε καί Ήφαιστου τό σπέρμα παραλαβούσα ύμών, τήνδε ύστεραν. τής δέ ένθάδε διακοσμήσεως παρ' ήμίν έν τοίς ίεροίς γράμμασιν όκτακισχίλια έτών άριθμός γέγραπται. Περί δή τών ένακισχίλια γεγονότων έτη πολιτών σοι δηλώσω διά τών έργων αύτοίς ό κάλλιστον έπραχθη. Πολλά μέν ούν ύμών καί μεγάλα έργα τής πόλεως τήδε γεγραμμένα θαυμάζεται, πάντων μήν έν ύπερέχει μεγέθει καί άρετη έγει γάρ τά γεγραμμένα. Όσην ή πόλις ύμών έπαυσέν ποτε δύναμιν ύβρει πορευομένην άμα έπι πάσαν Ευρώπην καί Άσίαν, έξωθεν όρμηθείσαν έκ τού Άτλαντικού πελάγους. Τότε γάρ πορεύσιμον ήν τό έκεί πέλαγος νήσους γάρ πρό τού στόματος είχεν ό καλείτε, ώς φάτε, ύμείς Ήρακλέους στήλας, ή δέ νήσος άμα Λιβύης ήν καί Άσίας μείζων, έξ ής έπιβατόν έπί τήν καταντικού πάσαν ήπειρον τήν περί τόν άληθινόν έκείνον πόντον. Τάδε μέν γάρ, όσα έντός τού στόματος ού λέγομεν, φαίνεται λιμήν στενόν τίνα έχων είσπλουν έκείνο δέ πέλαγος όντως ή τε περιέχουσα αύτό γή παντελώς άληθώς όρθότατ'άν λέγοιτο ήπειρος. Έν δέ δή τή Άτλαντίδι νήσω ταύτη μεγάλη συνέστη καί θαυμαστή δύναμις βασιλέων, κρατούσα μέν άπασης τής νήσου, πολλών δέ άλλων νήσων καί μερών τής ήπείρου πρός δέ τούτοις έτι τών έντός τήδε Λιβύης μέν ήρχον μέχρι πρός Αίγυπτον, τής δέ Εύρώπης μέχρι Τυρρηνίας. Αύτη δή πάσα συναθροισθείσα είς έν ή δύναμις τόν τε παρ' ύμίν καί τόν παρ' ήμίν καί τόν έντός τού στόματος πάντα τόπον μιά ποτέ έπεχείρησεν όρμή δουλούσθαι. τότε ούν ύμων, ώ Σόλων, τής πόλεως ή δύναμις είς άπαντας άνθρώπους διαφανής άρετή τε καί ρώμη έγένετο πάντων γάρ προστάσα εύψυχία καί τέχναις όσαι κατά πόλεμον, τά μέν τών Έλλήνων ήγουμένη, τά δ' αύτή μονωθείσα έξ άναγκης τών άλλων άποστάντων, έπί τούς έσχάτους άφικομένη κινδύνους, κρατήσασα μέν τών έπιόντων τρόπαιον έστησεν, τούς δέ μήπω δεδουλωμένους διεκώλυσεν δουλωθήναι, τούς δ' άλλους, όσοι κατοικούμεν έντός όρων Ήρακλείων, άφθόνως άπαντας ήλευθέρωσεν. Ύστερω δέ χρόνω σεισμών έξαισίων καί κατακλυσμών γενομένων, μιάς ήμέρας καί νυκτός χαλεπής έπελθούσης, τό τε παρ' ύμίν μάχιμον πάν άθρόον έδυ κατά γής, ή τε Άτλαντίς νήσος ώσαύτως κατά βαθέος έμποδών όντος, όν ή νήσος ίζομένη παρέσχετο.




ΠΗΓΗ