Καθώς οι πάγοι της Αρκτικής αρχίζουν να λιώνουν οι μεγάλες δυνάμεις αντιμετωπίζουν πλέον την περιοχή σαν ένα νέο πεδίο οικονομικής διαμάχης. Ειδικά μετά την ανακάλυψη των επιστημόνων για τεράστιες ποσότητες πετρελαίου και σπάνιων μετάλλων στο υπέδαφος το ενδιαφέρον έχει κορυφωθεί και εκτός από τις ΗΠΑ, κάποιες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης και την Ρωσία – που ούτως ή άλλως έχουν πρόσβαση λόγω γεωγραφικής θέσης των συνόρων τους – η Κίνα προσπαθεί να μπει στο παιχνίδι. Αυτό έχει εγείρει ενστάσεις, στις οποίες η ασιατική χώρα απαντά τονίζοντας ότι «η Αρκτική είναι κληρονομιά πλούτου για όλη την υδρόγειο». Πλέον με το λιώσιμο των πάγων η πρόσβαση και η εκμετάλλευση της περιοχής γίνεται πιο εύκολη, γεγονός που προκαλεί ραγδαίες και έντονες εξελίξεις, με οικονομικό όσο και στρατιωτικό προσανατολισμό.
Κινεζικό ενδιαφέρον
Οι κλιματικές αλλαγές φέρνουν στο προσκήνιο των οικονομικών δραστηριοτήτων τα ενεργειακά αποθέματα της Αρκτικής, καθώς κάνουν την πρόσβαση στην περιοχή μέσω πλοίων σαφώς πιο εύκολη. Φέτος, η Κίνα έχει αρχίσει να γίνεται πιο επιθετική όσον αφορά την πολιτική της για το συγκεκριμένο θέμα, γεγονός που έχει σημάνει συναγερμό ανάμεσα στις δυτικές δυνάμεις.
Η Κίνα, δεδομένου ότι δεν κατέχει περιοχές που βρέχονται από την Αρκτική Θάλασσα σε αντίθεση με τις ΗΠΑ ή την Ρωσία, έχει ρίξει όλο το βάρος της εξωτερικής της πολιτικής στην προσπάθεια να εξασφαλίσει πρόσβαση. Τον Αύγουστο, η χώρα έστειλε για πρώτη φορά πλοίο στην Ευρώπη μέσω της Αρκτικής, και επιχειρεί να αποκτήσει μόνιμη θέση παρατηρητή στο Αρκτικό Συμβούλιο, που αποτελείται από τις οκτώ χώρες που βρίσκονται στην περιοχή και καθορίζουν την πολιτική που ασκείται. Το επιχείρημά της είναι ότι «βρίσκεται πλησίον του Αρκτικού Κύκλου». Μια άλλη πρακτική που ακολουθούν είναι η αποστολή υπουργών στις χώρες του αρκτικού κύκλου, όπως η Δανία, η Σουηδία και η Γροιλανδία, στις οποίες κινεζικές επιχειρήσεις έχουν επενδύσει στην βιομηχανία των ορυκτών.
Δυτικές αντιδράσεις
Οι δυτικές χώρες είναι ιδιαίτερα αγχωμένες για την στάση της Κίνας απέναντι στο θέμα. Πρόσφατα η υποχώρηση των πάγων σε ένα αυτοδιοίκητο νησί της Δανίας, αποκάλυψε μεγάλη ποσότητα σπάνιων μετάλλων που είναι απαραίτητα για την ανάπτυξη τεχνολογιών, όπως τα κινητά τηλέφωνα και τα οπλικά συστήματα. Ένας από τους αντιπροέδρους της Ε.Ε., ο Αντόνιο Ταχάνι, τον περασμένο Ιούνιο ταξίδεψε στην Γροιλανδία και προσέφερε εκατοντάδες εκατομμύρια δολάρια στοχεύοντας στην βοήθεια για την ανάπτυξη με αντάλλαγμα την εγγύηση ότι η χώρα δεν θα δώσει καμία αποκλειστική πρόσβαση στα μέταλλα στην Κίνα.
Ο Τόμας Νίντς, αναπληρωτής υπουργός για θέματα διαχείρισης πηγών ενέργειας των ΗΠΑ, δήλωσε στην αμερικανική εφημερίδα, ότι «η Αρκτική εξελίσσεται στο νέο σύνορο της εξωτερικής μας πολιτικής».
Η Χίλαρι Κλίντον, υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, και ο Πρόεδρος της Νότιας Κορέας, Λι Μιουνγκ Μπακ, επισκέφθηκαν την Γροιλανδία, της οποίας ο πρωθυπουργός, Κουπίκ Κλιστ, μετέβη στις Βρυξέλλες καλεσμένος του Χοσέ Μανουέλ Μπαρόζο, Προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
«Μας συμπεριφέρονται πολύ καλύτερα από ότι πριν δυο χρόνια. Καταλαβαίνω ότι πρόκειται για αυτά που μπορούμε να προσφέρουμε και όχι επειδή κατάλαβαν ότι οι Ινουίτες είναι καλοί άνθρωποι», σχολίασε στους NYT ο Χενς Φρεντερικσεν, Αντιπρόεδρος της Γροιλανδίας.
Διεθνής δίψα για εκμετάλλευση
Δεν είναι μόνο η Κίνα, όμως, που δείχνει να έχει συμφέροντα στην Αρκτική. Η Ε.Ε., η Νότια Κορέα, και η Ιαπωνία έχουν επανειλημμένως ζητήσει μόνιμη θέση παρατηρητή στο Αρκτικό Συμβούλιο, η οποία, αν και δεν δίνει το δικαίωμα ψήφου, αφήνει ένα άνοιγμα για πολιτική επιρροή.
Στην Γροιλανδία μόνο ένα ορυχείο λειτουργεί, αλλά ήδη έχουν επισημανθεί στον χάρτη άλλα 100 σημεία για εξόρυξη. Οι μεγαλύτερες εταιρίες πετρελαιοειδών ερευνούν διαρκώς την περιοχή, στην οποία οι επιστήμονες πιστεύουν ότι υπάρχουν ποσότητες πετρελαίου μεγαλύτερες του 20% των παγκόσμιων αποθεμάτων.
Η φύση βοηθά
Φέτος το καλοκαίρι παρατηρήθηκε ότι το 97% των πάγων της Γροιλανδίας άρχισε να λιώνει. Με αυτό τον ρυθμό, σύμφωνα με τους μελετητές, σε μια δεκαετία η Αρκτική Θάλασσα δεν θα έχει πάγους το καλοκαίρι.
«Ότι γράφει ο Νόμος των Θαλασσών»
Την «ιδιοκτησία» της Αρκτικής την καθορίζει ο Νόμος της Θάλασσας, όπως αυτός έχει συνταχθεί από τα Ηνωμένα Έθνη. Αυτό σημαίνει ότι κατοχή των αποκλειστικών οικονομικών ζωνών (ΑΟΖ), που εκτείνονται στα 200 ναυτικά μίλια από τις ακτές και περισσότερο στα υποθαλάσσια εδάφη, έχουν οι γύρω χώρες. Ο Αρκτικός Ωκεανός μετά από αυτά τα όρια δεν ανήκει σε κανέναν. Έτσι, λοιπόν, εκεί που τα σύνορα κάποτε ήταν ξεχασμένα, τώρα αποτελούν φλέγον ζήτημα.
Όσες προσπάθειες και αν έχουν κάνει οι ΗΠΑ, η Γερουσία δεν έχει επιτρέψει πρόταση για την αλλαγή του Νόμου των Θαλασσών, που θα μείωνε τα υποθαλάσσια όρια των ΑΟΖ. Ο αναπληρωτής υπουργός, Νίντς, δήλωσε «πως είμαστε ριγμένοι σε αυτό τον τομέα». Οι ειδικοί τονίζουν, πάντως, ότι τα ζητήματα των συνόρων σύντομα θα διευθετηθούν σε διαπραγματεύσεις.
Στρατός, πολιτική και επενδύσεις
Σε κάθε περίπτωση, τα κράτη του αρκτικού κύκλου και το ΝΑΤΟ αναπτύσσουν στρατιωτικές δυνάμεις στην περιοχή, ως προφύλαξη. Αυτή η πρακτική έχει αφήσει στην Κίνα τον μονόδρομο, που ακολούθησε στην Αφρική και την Λατινική Αμερική: να επενδύσει και να αρχίσει να ασκεί επιρροή σε τοπικές επιχειρήσεις, όπως επίσης να χρηματοδοτήσει έργα κοινής ωφελείας με σκοπό να δείξει καλή διάθεση. Και οι κινεζικές εταιρίες ήδη έχουν αρχίσει να επενδύουν μεγάλα κεφάλαια στην Αρκτική, ενώ ο Πρόεδρος της χώρας, Γουέν Τζιαμπάο, έχει υπογράψει αρκετές οικονομικές συμφωνίες σε περιοχές γεωθερμικής ενεργειακής σημασίας και ελεύθερου εμπορίου.
Η Κίνα προσπαθεί να πείσει τους κατοίκους της βόρειας Γροιλανδίας να χτίσουν μεγάλους αεροδιαδρόμους στον πάγο για εμπορικά αεροπλάνα που θα μεταφέρουν εμπόρευμα μέχρι ο καιρός να επιτρέψει την χρήση πλοίων.
Οι προσπάθειες έχουν και πολιτική υποστήριξη. Ο υπουργός Βιομηχανίας και Πηγών Ενέργειας της Γροιλανδίας επισκέφθηκε την Κίνα, πέρυσι τον Νοέμβριο, όπου ήταν καλεσμένος του πρωθυπουργού, Λι Κέκιανγκ. Λίγους μήνες μετά ο κινέζος ομόλογός του μετέβη στην Γροιλανδία να υπογράψει συμφωνητικά συνεργασίας.
Δυτικοί πολιτικοί αναλυτές θεωρούν ότι η Κίνα θα βρει τελικά την είσοδο στην Αρκτική χρηματοδοτώντας περιοχές που δεν έχουν ρευστό, όπως η Ισλανδία ή η Γροιλανδία. Ο Μάικλ Μπάιερς, καθηγητής πολιτικών επιστημών και νομικής στο Πανεπιστήμιο της Κολούμπια, δήλωσε στους New York Times, ότι «παρά τις όποιες αμφιβολίες και αν έχω πλέον για την εξωτερική πολιτική της Κίνας, στο θέμα της Αρκτικής συμπεριφέρονται υπεύθυνα. Θέλουν απλώς να βγάλουν χρήμα».
ΠΗΓΗ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου