 |
| Η σορός του Vladimir Komarov μετά την πτώση |
Του Robert Krulwich
Έχουμε λοιπόν έναν κοσμοναύτη, ο οποίος βρίσκεται σε τροχιά, σίγουρος πως δε θα καταφέρει να επιστρέψει ποτέ στη γη. Μιλάει μέσω ασυρμάτου με τον Alexei Kosygin -υψηλόβαθμο τότε αξιωματούχο της Σοβιετικής Ένωσης- ο οποίος κλαίει επειδή πιστεύει και αυτός πως ο κοσμοναύτης θα πεθάνει.
Το διαστημόπλοιο είναι κατασκευασμένο πρόχειρα, τα καύσιμα σχεδόν τελειώνουν,τα αλεξίπτωτά του – παρότι κανείς δεν το ήξερε αυτό- δεν πρόκειται να λειτουργήσουν και ο κοσμοναύτης, ονόματι Vladimir Komarov, πρόκειται κυριολεκτικά να συντριβεί στο Γη. Το σώμα του κυριολεκτικά θα απανθρακωθεί από τη σύγκρουση. Καθώς οδηγείται προς το μοιραίο του θάνατο, οι κατασκοπευτικοί σταθμοί των ΗΠΑ στην Τουρκία τον ακούν να καταριέται οργισμένα ενώ κλαίει «εκείνους που τον έβαλαν σε αυτό το κακοφτιαγμένο διαστημόπλοιο».
Αυτή η απίστευτη μυστική καταγραφή του θανάτου ενός Ρώσου κοσμοναύτη από το 1967 παρουσιάζεται σε ένα βιβλίο με τίτλο Starman από τους Jamie Doran και Piers Bizony,το οποίο εκδόθηκε πρόσφατα. Οι συγγραφείς βασίζουν κυρίως την αφήγησή τους στις αποκαλύψεις του Venymin Ivanovich Russayev, αξιωματούχου της KGB και σε παλιότερες δημοσιογραφικές αναφορές του Yaroslav Golovanov στην εφημερίδα Pradva. Αυτή η εκδοχή –αν είναι αληθινή- είναι πραγματικά τρομακτική.
Το βιβλίο Starman αναφέρεται στην φιλία μεταξύ δύο κοσμοναυτών, του Vladimir Kamarov και του σοβιετικού ήρωα Yuri Gagarin, του πρώτου ανθρώπου που ταξίδεψε στο διάστημα. Οι δύο άνδρες είχαν πολύ καλές σχέσεις: έκαναν παρέα, κυνηγούσαν και έπιναν μαζί.
Το 1967 ανατέθηκε και στους δύο να συμμετάσχουν σε μια αποστολή και να μπουν σε τροχιά γύρω από τη Γη,αλλά και οι δυο τους ήξεραν πως το σκάφος δεν ήταν ασφαλές. Ο Komarov είπε στους φίλους του πως ήξερε πως ήταν πιθανό να πεθάνει. Αλλά δε θα έκανε πίσω γιατί δεν ήθελε να πεθάνει ο Gagarin. Ο Gagarin θα ήταν ο αντικαταστάτης του.
Η ιστορία ξεκινά πάνω κάτω το 1967 όταν ο Λεονίντ Μπρέζνιεφ, ηγέτης της Σοβιετικής Ένωσης, αποφάσισε να οργανώσει ένα εντυπωσιακό διαστημικό ραντεβού μεταξύ δύο σοβιετικών διαστημοπλοίων.
Το σχέδιο ήταν να εκτοξευτεί η διαστημική κάψουλα Soyuz 1 με τον Komarov στο εσωτερικό της. Την επόμενη μέρα, ένα δεύτερο όχημα θα απογειωνόταν, με δυο επιπλέον κοσμοναύτες. Τα δύο οχήματα θα συναντιόνταν, θα συνδέονταν, ο Komarov θα περνούσε από το ένα στο άλλο, θα άλλαζε θέση με ένα συνάδερφο του, και θα επέστρεφε στην πατρίδα του με το δεύτερο διαστημόπλοιο. Ο Μπρέζνιεφ πίστευε πως το γεγονός θα αποτελούσε έναν σοβιετικό θρίαμβο που θα συνέπιπτε με την 50η επέτειο της κομμουνιστικής επανάστασης. Ο Μπρέζνιεφ κατέστησε σαφές πως ήθελε να δει το σχέδιο να πραγματοποιείται.
Το πρόβλημα ήταν ο Gagarin, ο οποίος ήταν ήδη ένας σοβιετικός ήρωας, ο πρώτος άνθρωπος που ταξίδεψε στο διάστημα. Τόσο αυτός όσο και κάποιοι ανώτεροι τεχνικοί είχαν επιθεωρήσει το Soyuz 1 και είχαν εντοπίσει 203 κατασκευαστικά προβλήματα -αρκετά σοβαρά προβλήματα, τα οποία έκαναν την διαστημικό ταξίδι με το όχημα επικίνδυνο. Ο Gagarin πρότεινε την αναβολή της αποστολής.
Το ερώτημα ήταν: Ποιος θα το έλεγε στον Μπρέζνιεφ; Ο Gagarin συνέταξε μια δεκασέλιδη αναφορά και την έδωσε στον Venyamin Russayev, τον καλύτερο φίλο του στην KGB, αλλά κανένας δε τολμούσε να την προωθήσει προς τα πάνω στην αλυσίδα διοικήσεως. Όσοι είδαν αυτή την αναφορά, μεταξύ των οποίων και ο Russayev, υποβιβάστηκαν, απολύθηκαν ή εστάλησαν για διπλωματική αποστολή στη Σιβηρία. Ενώ απέμενε λιγότερο από ένας μήνας για την εκτόξευση, ο Komarov συνειδητοποίησε πως δεν υπήρχε δυνατότητα αναβολής. Συναντήθηκε με τον Russayev, τον υποβιβασμένο πράκτορα της KGB, του είπε: «δεν πρόκειται να επιστρέψω από αυτήν την πτήση».
Ο Russayev τον ρώτησε γιατί δεν αρνείται να συμμετάσχει στην αποστολή. Η απάντηση του Komarov, σύμφωνα με τους συγγραφείς, ήταν πως αν δεν πραγματοποιούσε ο ίδιος την πτήση, τότε θα έστελναν τον αντικαταστάτη. Αυτός ήταν ο Yuri Gagarin. Ο Vladimir Komarov δεν μπορούσε να το κάνει αυτό στον φίλο του. «Είναι ο Yuri μας», είπε σύμφωνα με το βιβλίο, «και θα πεθάνει αντί για μένα. Πρέπει να τον φροντίζουμε». Ύστερα ξέσπασε σε κλάματα.
Την ημέρα της εκτόξευσης ο Ρώσος δημοσιογράφος Yaroslav Golovanov ανέφερε πως ο Gagarin εμφανίστηκε στο σημείο εκτόξευσης και απαίτησε να πάρει μέρος στην αποστολή, παρότι κανένας δεν περίμενε πως θα πετούσε. Ο Golovanov αποκάλεσε αυτή τη συμπεριφορά ως ένα «ξαφνικό καπρίτσιο», παρόλο που αργότερα κάποιοι παρατηρητές εξέφρασαν την άποψη πως ο Gagarin προσπαθούσε να μπει στο διαστημόπλοιο για να σώσει το φίλο του. Τελικά το Soyuz άφησε τη Γη με πλοηγό τον Komarov.
Με το που το Soyuz άρχισε να μπαίνει σε τροχιά γύρω από τη Γη, ξεκίνησαν και τα προβλήματα. Οι κεραίες δε λειτουργούσαν σωστά. Η κινητήρια δύναμη ήταν ελλιπής. Η πλοήγηση αποδείχθηκε δύσκολη. Η εκτόξευση της επόμενης μέρας έπρεπε να ακυρωθεί. Και το χειρότερο ήταν πως, ώρα με την ώρα, οι ελπίδες του Komarov να επιστρέψει ασφαλής στη Γη εξανεμίζονταν.
Την ίδια στιγμή οι μυστικές υπηρεσίας των ΗΠΑ παρακολουθούσαν την επιχείρηση. Η Εθνική Υπηρεσία Ασφάλειας των ΗΠΑ (NSA) είχε κάποιες εγκαταστάσεις σε μια αεροπορική βάση κοντά στην Κωνσταντινούπολη. Σύμφωνα με προηγούμενες αναφορές οι Αμερικανοί κατάσκοποι ήξεραν πως κάτι δεν πάει καλά άλλα δεν μπορούσαν να καταλάβουν τι ακριβώς. Ένας αναλυτής της NSA, ο οποίος στο βιβλίο αναφέρεται ως Perry Fellwock, περιέγραψε πως άκουσε τυχαία τον Komarov να λέει στους αξιωματούχους στον πύργο ελέγχου πως ήξερε ότι πρόκειται να πεθάνει. Ο Fellwock περιγράφει πως ο σοβιετικός ηγέτης Alexei Kosygin επικοινώνησε μέσω βιντεοκλήσης με τον Komarov για να του πει πως είναι ήρωας. Η σύζυγος του Komarov ήταν επίσης στην γραμμή για να μιλήσει μαζί του σχετικά με το τι να πει στα παιδιά τους. Ο Kosygin έκλαιγε.
Το βιβλίο περιγράφει πως οι Αμερικανικές υπηρεσίες πληροφοριών άκουσαν τις «κραυγές οργής του Komarov καθώς ριχνόταν προς το θάνατό του» όταν το σκάφος ξεκίνησε την κάθοδο και τα αλεξίπτωτα δεν άνοιξαν.
Στο ίντερνετ μπορεί να βρεθεί το απόσπασμα με τα κατά πάσα πιθανότητα τελευταία λόγια του Komarov (κοστίζει 89 cents στο Amazon). Κάποιοι μεταφραστές τον ακούν να λέει: «Η θερμοκρασία αυξάνεται μέσα στην κάψουλα». Χρησιμοποιεί επίσης τη φράση «με σκοτώσατε»- προφανώς για να αναφερθεί στο τι του έκαναν οι μηχανικοί.
Σκοτώθηκαν και Αμερικάνοι
Και οι δύο πλευρές ήξεραν κατά τη διάρκεια της κούρσας του διαστήματος στη δεκαετία του '60 πως αυτές οι αποστολές ήταν επικίνδυνες. Μερικές φορές ξεχνάμε πόσο επικίνδυνες ήταν. Τον Ιανουάριο της ίδιας χρονιάς, το 1967, οι Αμερικάνοι Gus Grissom, Ed White και Roger Chaffee πέθαναν κατά τη διάρκεια πυρκαγιάς μέσα στη διαστημική κάψουλα Apollo.
“Δήλωση του Νίξον
18 Ιουλίου 1969
Σε περίπτωση καταστροφής στο φεγγάρι
Το πεπρωμένο προόριζε αυτούς τους ανθρώπους οι οποίοι ταξίδεψαν στο φεγγάρι για να το εξερευνήσουν ειρηνικά να μείνουν σε αυτό και να αναπαυθούν εκεί εν ειρήνη. Αυτοί οι γενναίοι άνδρες, ο Neil Amstrong και ο Edwin Aldrin, ξέρουν πως δεν υπάρχει ελπίδα για την διάσωσή τους. Αλλά επίσης ξέρουν πως στη θυσία τους υπάρχει ελπίδα για την ανθρωπότητα. Αυτοί οι δύο άνδρες προσέφεραν τις ζωές τους για τον πιο ευγενή σκοπό: την αναζήτηση της αλήθειας και της κατανόησης. Οι συγγενείς και φίλοι τους θα τους πενθήσουν, το έθνος τους θα τους πενθήσει, οι άνθρωποι όλου του κόσμου θα τους πενθήσουν, η ίδια η Μητέρα Γη, που τόλμησε να στείλει δύο από τα παιδιά της στο άγνωστο, θα τους πενθήσει. Κατά την εξερεύνησή τους έκαναν τους ανθρώπους όλης της γης να τους παρακολουθούν όλοι μαζί συγκινημένοι, στη θυσία τους ενώνουν πιο σφιχτά τους ανθρώπους σαν αδέρφια. Στις αρχαίες μέρες οι άνθρωποι κοιτούσαν στα αστέρια και έβλεπαν τους ήρωές τους στους αστερισμούς. Στις μέρες μας, κάνουμε σχεδόν το ίδιο, με τη διαφορά πως οι ήρωές μας είναι άνθρωποι με σάρκα και οστά- άνθρωποι που άγγιξαν το έπος. Άλλοι θα ακολουθήσουν και σίγουρα θα βρουν το δρόμο της επιστροφής προς το σπίτι. Η αναζήτηση του ανθρώπου δεν θα πάψει. Αλλά αυτοί οι άνθρωποι υπήρξαν οι πρώτοι και θα μείνουν οι πρώτοι στις καρδιές μας. Γιατί κάθε ανθρώπινο πλάσμα που θα κοιτάει ψηλά στο φεγγάρι, τις νύχτες που πρόκειται να έρθουν, θα ξέρει πως εκεί, σε κάποια γωνιά ενός άλλου κόσμου, υπάρχει πλέον, και θα υπάρχει για πάντα, η ανθρωπότητα.
Πριν από την προεδρική δήλωση:
Ο Πρόεδρος θα τηλεφωνήσει σε κάθε μια από τις μέλλουσες χήρες
Μετά την προεδρική δήλωση:
Τη στιγμή που η NASA θα διακόψει την επικοινωνία με τους αστροναύτες: Ένας κληρικός θα τελέσει μια τελετή αντίστοιχη με αυτή που τελείται για τις κηδείες στη θάλασσα, θα μνημονεύσει τις ψυχές τους εις τον αιώνα τον άπαντα και θα τελειώσει με το «Πάτερ Ημών».
Δύο χρόνια αργότερα, όταν οι Αμερικάνοι πάτησαν στο φεγγάρι, ο Λευκός Οίκος υπό τον Νίξον είχε ετοιμάσει μια δήλωση, γραμμένη από τον ειδικό στη συγγραφή πολιτικών λόγων William Safire, η οποία ανακοίνωνε τον θάνατο των Neil Amstrong και Buzz Aldrin για την περίπτωση που εγκαταλείπονταν ή έχαναν τη ζωή τους. Ο θάνατος δεν ήταν κάτι απροσδόκητο.
Αλλά ο θάνατος του Komarov έμοιαζε να είναι προδιαγεγραμμένος. Ο Yuri Gagarin είχε πει αρκετά σχετικά με το θέμα σε μια συνέντευξη που έδωσε στην Pravda εβδομάδες μετά το συμβάν. Άσκησε σκληρή κριτική στους αξιωματούχους που άφησαν τον φίλο του να πετάξει.
Ο Komarov τιμήθηκε με επίσημη κρατική κηδεία. Μόνο ένα σπασμένο κόκκαλο της φτέρνας του απέμεινε από τη σύγκρουση. Τρεις εβδομάδες αργότερα ο Yuri Gagarin πήγε να συναντήσει τον φίλο του από την KGB. Ήθελε να μάθει τι είχε συμβεί. Σύμφωνα με την περιγραφή του βιβλίου:
Ο Gagarin συνάντησε τον Russayev στο διαμέρισμα της οικογένειάς του αλλά αρνήθηκε να μιλήσουν μέσα σε κάποιο από τα δωμάτια γιατί ανησυχούσε πως μπορεί να υπήρχαν κοριοί. Ούτε τα ασανσέρ και οι διάδρομοι δεν ήταν ασφαλείς οπότε οι δύο άνδρες ανεβοκατέβαιναν σιγά σιγά τις σκάλες της πολυκατοικίας, ένα χώρο στον οποίο υπήρχε αντίλαλος.
Ο Gagarin το 1967 ήταν πολύ διαφορετικός από τον ξέγνοιαστο νέο του 1961. Ο θάνατος του Komarov του είχε προκαλέσει πολλές ενοχές. Κάποια στιγμή ο Gagarin είπε: «Θα προσπαθήσω να φτάσω σε αυτόν (τον Μπρέζνιεφ) με κάποιον τρόπο και αν ανακαλύψω πως ήξερε ακριβώς πως είχε η κατάσταση και παρόλα αυτά άφησε να συμβεί ότι συνέβη, τότε ξέρω ακριβώς τι πρόκειται να κάνω». Ο Russayev συνεχίζει: «Δεν ξέρω τι ακριβώς είχε στο μυαλό του ο Gagarin. Ίσως μια γερή γροθιά στο πρόσωπό». Ο Russayev προειδοποίησε τον Gagarin να είναι προσεκτικός όσον αφορά τον Μπρέζνιεφ. «Του είπα: Μίλα πρώτα σε μένα πριν κάνεις το παραμικρό. Σε προειδοποιώ, πρέπει να είσαι πολύ προσεκτικός». Οι συγγραφείς αναφέρουν μια φήμη, η οποία είναι ανεπιβεβαίωτη (και κατά τη γνώμη μου απίθανη) σύμφωνα με την οποία μια μέρα ο Gagarin έτυχε να συναντηθεί με τον Μπρέζνιεφ και του έριξε το ποτό του στο πρόσωπο. Ελπίζω να έγινε έτσι.
Ο Yuri Gagarin πέθανε σε ένα αεροπορικό δυστύχημα το 1968, ένα χρόνο πριν οι Αμερικάνοι πατήσουν στο φεγγάρι.
ΠΗΓΗ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου