Πριν απο περίπου εξήντα χρόνια επετεύχθη μια συμφωνία στο Λονδίνο για την διαγραφή, κατα το ημίσυ, του χρέους της μεταπολεμικής Γερμανίας.
Η διαγραφή του χρέους , και ο τρόπος με τον οποίο έγινε, ήταν ζωτικής σημασίας για την ανοικοδόμηση της Ευρώπης μετα τον πόλεμο.
Αυτο φυσικά, σε σύγκριση με το τα δεινά που προκαλεί το 'χρεος' στους Ευρωπαιους σήμερα δημιουργεί κάποια ερωτηματικά.
Η Γερμανία μετα τον Δευτερο Παγκόσμιιο Πόλεμο εξακολουθούσε να οφείλει χρέος που δημιουργήθηκε κατα την διάρκεια του Πρωτου Παγκοσμίου Πολέμου δηλαδή τις αποζημιώσεις που της επίβληθηκαν μετα την συνθήκη των Βερσαλλίων το 1919.
Πολλοί, ανάμεσα τους και ο John Maynard Keynes, υποστήριξαν ότι το ανεξόφλητο χρέος και η οικονομική πολιτική οδήγησαν στην άνοδο των Ναζί και κατ'επέκταση στον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο.
Μέχρι το 1953, η Γερμανία είχε επίσης χρέη με βάση τα δάνεια ανοικοδόμησης που πήρε αμέσως μετά το τέλος του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου. Οι πιστωτές της Γερμανίας περιλάμβαναν την Ελλάδα, την Ισπανία, το Πακιστάν και την Αίγυπτο, καθώς και τις ΗΠΑ, το Ηνωμένο Βασίλειο και τη Γαλλία.
Τα Γερμανική χρέη ήταν πολύ πιο κάτω από τα επίπεδα που παρατηρούνται στην Ελλάδα, την Ιρλανδία, την Πορτογαλία και την Ισπανία σήμερα, αποτελούσαν όμως περίπου το ένα τέταρτο του εθνικού εισοδήματος.
Αλλά ακόμα και σε αυτό το επίπεδο, υπήρχε σοβαρή ανησυχία ότι οι πληρωμές του χρέους θα χρησιμοποιούσαν πολύτιμα έσοδα ξένου συναλλάγματος και θα έθεταν σε κίνδυνο την ανοικοδόμηση.
Εχοντας την ανάγκη για μια ισχυρή Δυτική Γερμανία που θα δρουσε ως προπύργιο ενάντια στον κομμουνισμό, οι πιστωτές της συναντήθηκαν στο Λονδίνο και έδειξαν οτι ειχαν καταλάβει πώς μπορούν να βοηθήσουν μια χώρα που θέλει να ανακάμψει μετα την καταστροφή. Εδειξαν επίσης οτι το χρέος δεν μπορεί να θεωρηθει ευθύνη μόνο του οφειλέτη.
Παρά τα εγκλήματα πολέμου που διέπραξαν οι Γερμανοι κατακτητες μόλις λίγα χρόνια πιο πριν, χώρες όπως η Ελλάδα ελαβαν μέρος οικειοθελώς σε μια συμφωνία που θα βοηθούσε προς την δημιουργία μιας σταθερής και ευημερούσας Δυτικής Ευρώπης.
Η διαγραφή του Γερμανικου χρέους ηταν άμεση και μάλιστα έλαβε χώρο πριν απο κάποια "πραγματικη κρίση".
Η συμφωνία για την Γερμανία κάλυπτε όλες τις οφειλές της συμπεριλαμβανομένων κι εκείνων που οφείλονταν απο τον ιδιωτικό τομεα - ακόμη και ιδιώτες. Καλυψε επισης όλους τους πιστωτές.
Επι πλέον οποιαδήποτε προβλήματα έπρεπε να αντιμετωπίζονται με διαπραγματεύσεις μεταξύ ίσων και όχι με την επιβολή ποινών ή την επιβολή των αντιδημοκρατικών πολιτικών.
Ίσως το πιο καινοτόμο χαρακτηριστικό της συμφωνίας του Λονδίνου ήταν μια ρήτρα που έλεγε οτι η Δυτική Γερμανία θα πρέπει να πληρώνει για τα χρέη της απο το εμπορικό της πλεόνασμα και τυχόν αποπληρωμές επρεπε να περιοριστούν στο 3% των ενιαίων εσόδων απο εξαγωγές.
Αυτό σήμαινε οτι:
- οι χώρες στις οποίες χρωστούσε έπρεπε να αγοράζουν γερμανικά προιόντα προκειμένου να πληρωθούν,
- οτι η Δυτικη Γερμανία θα πλήρωνε μονο απο γνήσια κέρδη χωρίς προσφυγη σε δάνεια και
- οτι η αναπτυξη της Γερμανιας ηταν και το συμφερον των πιστωτών της
Μετά τη συμφωνία του Λονδίνου, με την επίλυση του προβλήματος του χρέους και με χρόνια οικονομικής ανάπτυξης η Δυτική Γερμανία ειχε μεταμορφωθει σε «οικονομικό θαύμα».
Ωστόσο τα τελευταια 30 χρονια η βοηθεια προς τις υπερχρεωμένες χώρες ειναι εντέλως διαφορετική.
Η πρακτική διάσωσης απο τις αρχες της δεκατείας του 80 έδινε δάνεια στους δανειστές και αναγκαζε κυβερνήσεις να εφαρμόζουν μέτρα λιτότητας με την απελευθέρωση της "ελευθερης αγορας" να γινεται ολο και πιο ανταγωνιστική.
Ως αποτέλεσμα αυτού, από τη Λατινική Αμερική και την Αφρική στη δεκαετία του '80 και του '90 μέχρι την Ελλάδα, την Ιρλανδία και την Ισπανία σήμερα, η φτώχεια έχει αυξηθεί και η ανισότητα ειναι στα ύψη.
Στην Αφρική στις δεκαετιες του '80 και του '90, ο αριθμός των ανθρώπων σε συνθήκες ακραίας φτώχειας αυξήθηκε κατά 125 εκατομυρια ενώ οι οικονομίες συρρικνώθηκαν. Στη σημερινή Ελλάδα, η οικονομία έχει συρρικνωθεί κατά περισσότερο από 20%, ενώ ένας στους δύο νέους είναι άνεργος. Και στις δύο περιπτώσεις, το χρέος διογκώθηκε.
Η προτεραιότητα μιας χρεωμένης κυβέρνησης σήμερα είναι να εξοφλήσει τα χρέη της, ανεξάρτητα από το ποσό του προϋπολογισμού που καταναλώνουν οι επιστροφές. Σε αντίθεση με το όριο του 3% στις πληρωμές του γερμανικού χρέους, σήμερα το ΔΝΤ και η Παγκόσμια Τράπεζα θεωρουν οτι το 15-25% των εσόδων από τις εξαγωγές ως «βιώσιμο» για τις φτωχές χώρες. Μάλιστα οι πληρωμές του χρέους της ελληνικής κυβέρνησης προς τις αλλες χώρες είναι περίπου το 30% των εξαγωγών.
Η «στρατηγική» στην Ελλάδα, την Ιρλανδία, την Πορτογαλία και την Ισπανία σήμερα είναι να τεθεί το βάρος της προσαρμογής αποκλειστικά και μόνο στη χώρα οφειλέτη και μ αυτο τον τροπο να καταστήσει την οικονομία της πιο ανταγωνιστική μέσω της μαζικής ανεργίας και των περικοπών των μισθών. Αλλά χωρίς πιστωτές - όπως ειχε γινει με την Γερμανία - πρόθυμους να αγοράσουν περισσότερες από τις εξαγωγές τους, αυτό δεν θα συμβεί, φέρνοντας απεριόριστο "πονο".
Η γερμανική συμφωνία για το χρέος ήταν ένα βασικό στοιχείο για την ανάκτηση από την καταστροφή που έφερε ο Δευτερος Παγκοσμιος Πολεμος. Στην Ευρώπη σήμερα, το χρέος καταστρέφει τον κοινωνικό ιστό. Εκτός Ευρώπης, οι υπερχρεωμένες χώρες εξακολουθούν να αντιμετωπίζονται με μέτρα λιτότητας και «αναδιάρθρωσης».
Αν δεν είχαμε καμία απόδειξη για το πώς να λύσουμε δικαια μια κρίση χρέους, ισως θα μπορουσαμε να θεωρησουμε οτι η πολιτική των Ευρωπαίων ηγετων ειναι λανθασμενη. Έχουμε, όμως, το θετικό παράδειγμα της Γερμανίας πριν από 60 χρόνια, και το καταστροφικό παράδειγμα της κρίσης της Λατινικής Αμερικήςπριν από 30 χρόνια.
Οι δράσεις των ηγετών της Ευρώπης δεν είναι τίποτα λιγότερο από εγκληματικές.
ΠΗΓΗ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου