Αργοναύτες, Χρυσόμαλλο Δέρας και… Αμερική;

Ένας από τους πιο αινιγματικούς λαούς της προϊστορικής Ελλάδος είναι οι Μινύες, όπου σύμφωνα με τους αρχαίους συγγραφείς κοιτίδα τους θεωρείται η περιοχή από τον Βοιωτικό Ορχομενό μέχρι και τις νότιες παρυφές της θεσσαλικής πεδιάδος.

Από την περιοχή αυτή ένα τμήμα των Μινύων εγκαταστάθηκε στην Μαγνησία και ίδρυσε την Ιωλκό, την οποία η σύγχρονη αρχαιολογική ερευνά ταυτίζει με τον νεολιθικό οικισμό του Διμηνίου. Η αποίκηση αυτή έγινε για να εκμεταλλευτούν οι Μινύες τον θεσσαλικό κάμπο, αλλά κατά την προσπάθειά τους αυτή ήλθαν σε σύγκρουση με τις γειτονικές πόλεις. Έτσι πιστεύεται πως εξηγείται και η καταστροφή του Σέσκλου.


Η προσπάθεια σύνδεσης των Μινύων με τον εύφορο θεσσαλικό κάμπο έχει επιχειρηθεί και μυθολογικά αφού οι κόρες του Μινύα, Περικλυμένη, Αλκιμίδη και Φυγομάχη παντρεύτηκαν τους Θεσσαλούς βασιλείς Φέρη (βασιλιά στη Φερές), Αίσονα (βασιλιά στην Αισονιάδα) και τον Πελία (βασιλιά στην Ιωλκό). Από την εκμετάλλευση του θεσσαλικού κάμπου οι Μινύες μετετράπησαν σε μία ισχυρή οικονομική και πολιτική δύναμη για την περιοχή, σε σημείο μάλιστα που να έχουνε επιβάλει φόρο υποτέλειας σε πόλεις των χωρικών τους ορίων.

Μια τέτοια πόλη ήτανε και η Θήβα, όπου σύμφωνα με τον μύθο ο Θηβαίος Ηρακλής επιστρέφοντας από το κυνήγι, συνάντησε τους φοροεισπράκτορες του βασιλιά του Ορχομενού Εργίνου, που πήγαιναν στην Θήβα για τον φόρο υποτέλειας. Ύστερα από σκληρή μάχη ο Ηρακλής κατόρθωσε να απαλλάξει την πόλη των Θηβών από τον δυνάστη.

Αναφερόμενος στην οικονομική ισχύ του Ορχομενού ο Όμηρος γράφει «δέκα και είκοσι φορές πιο πολλά κι αν μου δώσει, από όσα τώρα έχει αυτός και εάν από αλλού ζητούσε, τα πλούτη του Ορχομενού και της Αιγύπτιας Θήβας, όπου όλοι μέσα στα σπίτια τους θησαυρούς πολλούς έχουνε».



Το Άγνωστο Παρελθόν του Χρυσόμαλλου Δέρατος

Η πόλη του Ορχομενού συνδέεται μυθολογικά με την Θήβα και μέσω του μύθου του Αθάμαντα με την Ινώ. Ο Αθάμας ήτανε βασιλιάς του Ορχομενού που είχε παντρευτεί την θεά Νεφέλη και η οποία του είχε χαρίσει δύο παιδιά, τον Φρίξο και την Έλλη. Κάποια στιγμή όμως γνώρισε την Θηβαία Ινώ και έτσι παράτησε τη Νεφέλη, η οποία πήγε στον Όλυμπο και παραπονέθηκε στην Ήρα, που της υποσχέθηκε ότι θα τιμωρήσει για αυτό τον Αθάμα.

Από το γάμο του με την Ινώ, ο Αθάμας απόκτησε δύο γιους τον Μελικέρτη και τον Λέαρχο (εκ του άρχω και του Λεώς=λαός). Η Ινώ όμως επιθυμώντας να βγάλει από τη μέση τα προγόνια της, καβούρδισε στην φωτιά τους σπόρους, με αποτέλεσμα να μην υπάρξει σοδειά την επόμενη περίοδο, αλλά και να απειληθεί η περιοχή από λοιμό. Τότε ο Αθάμας αποφάσισε να στείλει αντιπροσωπεία στους Δελφούς για να μάθει το τι πρέπει να κάνει. Μόνο που ο φερόμενος εκ Δελφών χρησμός ήταν χαλκευμένος, αφού η Ινώ είχε δωροδοκήσει τους πρέσβεις να μεταφέρουνε στον Αθάμαντα την δική της βούληση. Έτσι ο Αθάμας πληροφορήθηκε πως ο Απόλλωνας επιθυμεί να θυσιαστεί ο Φρίξος στον βωμό του Δία (μάλλον πρόκειται για το βωμό του Λαφυστίου Διός), για να πάψει να υφίσταται το κακό.

Αν και στην αρχή ο Αθάμας είχε κάποιους ενδοιασμούς, εν τούτοις η πίεση που δέχτηκε από τους απελπισμένους αγρότες τον οδήγησε να στείλει για θυσία τον Φρίξο. Μία θυσία που δεν πραγματοποιήθηκε αφού η μητέρα του η Νεφέλη έστειλε ένα χρυσό κριάρι που της είχε δώσει ο Ερμής και αφού ανέβηκαν στην ράχη του τα δύο παιδιά της διέφυγαν στην περιοχή της Κολχίδος, όπου ο Φρίξος θυσίασε τον κριό στον Φύξιο Δία. Μετά χάρισε τον δέρμα του στον Κορινθιακής καταγωγής βασιλιά της Αιήτη, που είτε το φύλαξε μέσα στα ανάκτορά του, είτε το κρέμασε επάνω σε μία βελανιδιά μέσα στο άλσος του ’ρεως, αφήνοντας και έναν ακοίμητο δράκοντα να το φυλάει. Αυτή η χρυσή προβιά ήτανε ο λόγος που έγινε η Αργοναυτική εκστρατεία, της οποίας επικεφαλής ήτανε ο γιος του Αίσονα, ο Ιάσων.



Η Επιβολή της Λατρείας του Διόνυσου και η υποχώρηση της Νεφέλης

Με το παντρευτεί ο Αθάμας την Ινώ υπονοείται είτε κάποια μορφή συμμαχίας των Μινύων του Ορχομενού με τους Θηβαίους, είτε υποδούλωση των Θηβαίων στους Μινύες. Αποτέλεσμα αυτού του γεγονότος είναι η έλευση της λατρείας του Διονύσου στον Ορχομενό.

Η Ινώ, σύμφωνα με την μυθολογία, ανέλαβε να μεγαλώσει τον Διόνυσο, επειδή η αδελφή της Σεμέλη ήθελε να δει τον Δία σε όλη του την μεγαλοπρέπεια, με φυσικό επακόλουθο να καεί τόσο αυτή όσο και το θηβαϊκό ανάκτορο. Τότε ο Ζευς πήρε τον ακόμη έμβρυο Διόνυσο και τον τοποθέτησε στον μηρό του και όταν ήλθε η χρονική στιγμή και γεννήθηκε από τον μηρό ο Διόνυσος, τον έδωσε στην Ινώ να τον αναθρέψει. Από την άλλη η Νεφέλη, όπως όλα δείχνουν, ήτανε θεά της γονιμότητας των Ορχομενίων και το όνομά της σχετίζεται με τα σύννεφα που φέρνουνε την βροχή.

Στα προϊστορικά χρόνια η βασιλική οικογένεια ήτανε και ιερατική. Έτσι ο βασιλιάς μιας πόλης ήτανε συνάμα και ιερέας του θεού της πόλης. Όταν λοιπόν θα απεβίωνε ο Αθάμας τον θρόνο θα λάμβανε ο Φρίξος και έτσι θα συνεχιζότανε η λατρείας της Νεφέλης.

Ο μόνος τρόπος να ανατραπεί η λατρεία αυτή ήτανε να εκλείψει ο βασιλιάς-ιερέας της Νεφέλης, τον οποίο κρυπτογραφεί ο Φρίξος. Έτσι κάποια στιγμή, μάλλον ηθελημένα, παρουσιάστηκε ανομβρία και αφορία στην περιοχή, γεγονός που κλόνισε την λατρεία της Νεφέλης και βρήκε την ευκαιρία ένας νέος θεός της γονιμότητας ο Διόνυσος, να επιβληθεί στον Ορχομενό.

Για να παρουσιαστεί ηθελημένα αφορία στην περιοχή θα πρέπει οι πιστοί του Διονύσου να είχαν πρόσβαση στις αποθήκες που φυλάσσονταν οι σπόροι, δηλαδή να υπήρχαν οπαδοί του Διονύσου σε θέσεις κλειδιά μέσα στα ανάκτορα. Πολύ πιθανόν ο Λέαρχος και ο Μελικέρτης να κρυπτογραφούνε αυτές τις κατηγορίες ατόμων.

Ετυμολογικά ο Λέαρχος σχετίζεται με τον λαό που κυριαρχεί, ενώ ο Μελικέρτης είναι η κατηγορία των ανθρώπων που έκαναν χοές με μέλι, άρα ο Μελικέρτης κρυπτογραφεί κάποια ιερατική τάξη.

Τέλεση οργιαστικής λατρείας του Διονύσου.

Οι Συμβολισμοί πίσω από το Μύθο του Χρυσόμαλλου Δέρατος

Το χρυσό κριάρι είναι ο τρόπος διαφυγής του ιερατείου της Νεφέλης και το πιο πιθανό είναι να σχετίζεται με πλοία, με τα οποία πήραν μαζί τους και πλούτο αλλά και τεχνοτροπία, τεχνολογία.
Ίσως έτσι εξηγείται το φαινόμενο ο Μινυακός πολιτισμός να έχει την ικανότητα να κάνει αποστραγγιστικά έργα και γενικά να διακρίνουμε στοιχεία ενός ανώτερου τεχνολογικά λαού κάτι που δεν είχε συνέχεια στο Ελληνικό χώρο. Δηλαδή στις μετέπειτα περιόδους υπάρχει στην Ελλάδα τεχνολογία κατώτερης ποιότητας από πριν.

Το κριάρι το προμήθευσε στην Νεφέλη ο Ερμής. Ο Παυσανίας στα κορινθιακά του αφήνει υπονοούμενα για την σχέση του κριού και του Ερμού με τα Ελευσίνια Μυστήρια «δεν αναφέρω τίποτα, αν και γνωρίζω, σχετικά με όσα λέγονται πως γίνονται στα μυστήρια της Δήμητρας, για το κριάρι και τον Ερμή».

Ο Ερμής στα Ελευσίνια μυστήρια λατρευότανε ως χθόνιος θεός, ενώ η Δήμητρα είναι θεά της γονιμότητας και ταυτίζεται με την Ίσιδα, δηλαδή την Ιώ. Μάλιστα ο Ερμής με εντολή του Δία, αφού πρώτα σκότωσε τον ’ργο, οδήγησε την Ιώ στην Αίγυπτο και την μετονόμασε σε Ίσιδα. Επίσης ύστερα πάλι από εντολή του Διός ενημέρωσε τον Άδη(χθόνιος Ζευς) ότι πρέπει να επιστρέψει η Περσεφόνη στον επάνω κόσμο.

Φτάνοντας στην Αία, πρωτεύουσα της Κολχίδος το ιερατείο πρόσφερε τις γνώσεις του στον βασιλιά Αιήτη και ο οποίος τις φύλαξε διότι όπως αναφέρει η μυθολογική παράδοση, ο ίδιος ο Φρίξος, μετά θάνατον, του παρουσιάστηκε στον ύπνο του και τον συμβούλεψε να προσέχει το δέρας, αφού τόσο η εξουσία του όσο και η ίδια του η ζωή εξαρτιόταν από το χρονικό διάστημα που θα έμενε κρεμασμένο πάνω στην βελανιδιά.

Έτσι το χρυσόμαλλο δέρας συμβολίζει την διατήρηση της εξουσίας. Σημαντικό επίσης στοιχείο είναι πως οι Μινωίτες αποθήκευαν τα πολύτιμα μέταλλά τους (αφού πρώτα τα ρευστοποιούσαν) σε σχήμα που θύμιζε προβιά βοδιού, προβάτου ή κριού. Εύλογα επομένως μπορούμε να συμπεράνουμε πως όποιος έχει στην κατοχή του τα κοιτάσματα των πολύτιμων μετάλλων αλλά και τον τρόπο επεξεργασίας του έχει την οικονομική και πολιτική εξουσία.

Ο Αιήτης για να μπορέσει να διατηρήσει την εξουσία του εναπόθεσε την φύλαξη του δέρατος σε έναν άγρυπνο δράκο. Η φιλολογική ομάδα του κυρίου Ι.Θ. Κακριδή στο πολύτομο έργο του Ελληνική Μυθολογία αναφέρει πως ο δράκοντας ήτανε μεγάλος όσο και μία πενηντάκοπη ναυς. Γίνεται αντιληπτό πως η φιλολογική ομάδα του κυρίου Κακριδή δεν κάνει αυθαίρετα αυτήν την παρομοίωση αλλά έχει βασιστεί σε κάποια αρχαία πηγή.

Ορμώμενοι από αυτό συμπεραίνουμε πως ο δράκοντας είναι το ναυτικό του Αιήτη, που είναι πάντοτε έτοιμο να υπερασπιστεί την ευημερία του τόπου του. Με τη βοήθεια της Αφροδίτης η Μήδεια, η κόρη του Αιήτη, ερωτεύεται τον Ιάσονα και αποκοιμίζει τον δράκοντα και έτσι κατορθώνει να αρπάξει το χρυσόμαλλο δέρας.



Το Ταξίδι των Αργοναυτών στην Αμερική;

Δελεαστικό στοιχείο του μύθου είναι ο εντοπισμός της Κολχίδος. Η πιο διαδεδομένη αντίληψη τοποθετεί την Κολχίδα στον Εύξεινο πόντο και πιο συγκεκριμένα θεωρούν πως εκτεινότανε από την Διοσκουρίαδα μέχρι την Τραπεζούντα και σχετίζουνε το χρυσόμαλλο δέρας με τον τρόπο σύλλεξης του χρυσού. Και αυτό διότι στην περιοχή της Σκυθίας (Ν. Ρωσία) ρίχνανε προβιές ζώων στα ποτάμια πάνω στις οποίες κόλλαγε ο ενυπάρχων στον εκάστοτε ποταμό χρυσός.

Ύστερα είτε έκαιγαν τα δέρματα και έπαιρναν το πολύτιμο μέταλλο, είτε τα άπλωναν πάνω σε κλαδιά για να στεγνώσουν και εν συνεχεία προχωρούσαν στην συλλογή του μετάλλου.

Όμως ο Απολλώνιος ο Ρόδιος αναφέρει στα Αργοναυτικά του πως καθώς η Αργώ έπλεε προς Νότο, η Μεγάλη ’ρκτος κολυμπούσε στον ωκεανό και σταδιακά κατά την πλεύση τους αυτή χάθηκε από τον ουράνιο ορίζοντα.

Το φαινόμενο αυτό δεν συμβαίνει όμως στην μαύρη θάλασσα μιας και βρίσκεται σε 44ο βόρειο πλάτος και η Μεγάλη ’ρκτος είναι πάντοτε φανερή. Αλλά και η διαδρομή της επιστροφής των Αργοναυτών από τον Εύξεινο πόντο είναι πρακτικά αδύνατη, αφού τα αρχαία κείμενα τους θέλουν να πλέουν τον Ίστρο (Δούναβης), τον Σαύο και να φτάνουνε στην Αδριατική, με την διαφορά όμως πως ο Σαύος δεν εκβάλλει εκεί.

Η κυρία Ε. Μερτζ στο βιβλίο της «Οίνωψ Πόντος» αναφέρει πως οι Αργοναύτες εξήλθαν του στενού του Γιβραλτάρ, ακολούθησαν το ρεύμα του Γκολφ Στρημ, εισήλθαν στον Αμαζόνιο, που τον ταυτίζει με τον ποταμό Θερμόδωντα του αρχαίου κειμένου, και έφτασαν μέχρι το υψίπεδο των Άνδεων.

Η περίπτωση τα ερείπια της Κολχίδος να βρίσκονται στην Αμερική δεν είναι αβάσιμη και αυτό διότι κατά την παλαιότερη εκδοχή του Αργοναυτικού μύθου, η πρωτεύουσά της Αία βρισκότανε στη Δύση, όπως και η χώρα των Εσπερίδων που πλέον αρκετές αρχαιολογικές ενδείξεις την ταυτίζουν με την Αμερική.

Ήδη σε ανασκαφές στην ήπειρο αυτήν έχουνε βρεθεί αρκετά αγάλματα που απεικονίζουνε κύκλωπες, κέρβερους και μέδουσες, ενώ στην γλώσσα των γηγενών λαών υπάρχουν μυκηναϊκές λέξεις (πχ, οι θεοί τους ονομάζονται ίδολος από την ελληνική λέξη είδωλα, τεοανάκο εκ των ελληνικών θεός και άναξ). Μάλιστα όταν ο Αλεξάντερ φον Χούμπολντ μελέτησε τα κείμενα των Ατζέκων αναφώνησε «μα αυτά είναι καθαρά ελληνικά».

Στο Τεοτιουακάν του Μεξικού το έχουνε βρεθεί αποστραγγιστικά έργα γεγονός που έκανε τους κυρίους Δωρικό και Χατζηγιαννάκη να την ταυτίσουνε με την Αία. Στο Τεοτιουακάν φαίνεται όμως να αναφέρεται και ο Πλούταρχος στο περί του εμφαινομένου πρόσωπου τω κύκλω της σελήνης.

Αφού αρχικά μιλάει για μία μεγάλη ήπειρο που περιτριγυρίζεται από την μεγάλη θάλασσα και το πέλαγος διαβαίνετε αργά επειδή το πέλαγος είναι λασπουδερό λόγω των ρευμάτων, λέει «από τα ηπειρωτικά μέρη, τα προς τη θάλασσα κατοικούν οι Έλληνες, γύρω από τον κόλπο όχι μικρότερο από την Μαιώτιδα λίμνη, που το στόμιο του βρίσκεται στην ίδια ευθεία με το στόμιο της Κασπίας θάλασσας».

Αν κάποιος επιχειρήσει σε ένα χάρτη να χαράξει στην περιοχή της Κασπίας, μια ευθεία παράλληλη προς τον Ισημερινό θα διαπιστώσει πως αυτή διέρχεται από τον κόλπο του Μεξικού.




Το Τεοτιουακάν του Μεξικού και οι Πυραμίδες του Ήλιου και της Σελήνης

Οι Πυραμίδες του Ήλιου και της Σελήνης και η οδός των νεκρών.

Το τεοτιουακάν υπήρξε σημαντικός λατρευτικός χώρος. Δεσπόζουνε η πυραμίδα του ήλιου, όπου πρόκειται για εφτά πυραμίδες η μία μέσα στην άλλη, η πυραμίδα της σελήνης και η πυραμίδα του κετζαλκοάτλ. Αυτές η τρεις πυραδες ισαπέχουν μεταξύ τους.

Η περιοχή δεν συνδέεται με τους Έλληνες μόνο λόγω των αποστραγγιστικών έργων αλλά και επειδή η πόλη αυτή διέπεται από τις αρχές τις ιερής γεωγραφίας χαρακτηριστικό των αρχαίων ελληνικών πόλεων, αφού κατά τους αρχαίους Έλληνες η γεωμετρική ισότητα ήτανε σημαντική τόσο για τους θεούς όσο και για τους ανθρώπους.

Πιο συγκεκριμένα η βασική οδός των νεκρών που συνδέει την πυραμίδα του ήλιου και της σελήνης διατρέχει τη περιοχή από 15,5ο βορειοανατολικά προς 15,5ο νοτιοδυτικά, ενώ η πυραμίδα του ήλιου είναι προσανατολισμένη σε ένα σημείο 15,5ο βορειοδυτικά.

Ο προσανατολισμός κατά 15,5ο.

Μάλιστα στο σημείο αυτό δύει ο ήλιος στις 13 Αυγούστου, γεγονός που κάνει κάποιους να αναρωτιούνται τι το σημαντικό είχε αυτή η ημερομηνία. Ή μήπως σχετίζεται με την επόμενη μέρα, δηλαδή την 14η Αυγούστου, όπου συμπτωματικά στον Ελλαδικό χώρο τελούνταν τα παναθήναια; Πάντως υπάρχουνε ενδείξεις για λατρεία της Αθηνάς στην Αμερικάνικη ήπειρο, μιας και έχει βρεθεί εκεί το όνομά της ( τεούκαρα, εκ των θεός και κόρη ή κάρα= κεφάλη).

Η πυραμίδα του ηλίου προμελετημένα έχει οικοδομηθεί πάνω από μία σπηλιά, η οποία αρχικά ήτανε φυσική ενώ όταν χρησιμοποιήθηκε για λατρευτικούς λόγους έτυχε και ανθρώπινης επεξεργασίας. Μία έστω και ριψοκινδυνευμένη γνώμη είναι η σπηλιά αυτή να είχε πολύτιμα μέταλλα, τα οποία κάλυπτε η πυραμίδα και μόνο κάποιοι να γνώριζαν την ύπαρξή της.

Άλλωστε η παλαιότερη παράδοση θέλει το χρυσόμαλλο δέρας να το φυλάει ο Αιήτης στο ανάκτορό του. Επίσης δεν πρέπει να λησμονούμε πως η Αία ήτανε ο τόπος όπου ο θεός ήλιος έπαιρνε το άρμα του και έφερνε την αυγή.

Μπορούμε λοιπόν να υποθέσουμε πως εκεί ήτανε τα ανάκτορα του θεού ήλιου, οπότε η Αία θα πρέπει να ήτανε ένα σημαντικό θρησκευτικό κέντρο, κάτι που ταιριάζει στην περίπτωση του Τεοτιουακάν. Η ύπαρξη αυτής της σπηλιάς ήτανε γνωστή και στον Πλούταρχο, αφού μας πληροφορεί πως μέσα σε αυτή ήτανε φυλακισμένος από τον Δία ο Κρόνος και πως εμπεριέχει πέτρες χρυσοειδές (περιέχεσθαι πέτρας χρυσοειδούς).

Ένα ακόμη στοιχείο που συνηγορεί στην άποψη πως η Κολχίδα βρισκότανε στην Αμερική είναι η φυλή των Κολχικούρους που υποτάχτηκε στους Ισπανούς το 1535. Από τότε χάνονται τα ίχνη τους. Η Μέρτζ πιστεύει πως η λέξη Κολχικούρους είναι παραφθορά της λέξης Κολχίς.

Όσον αφορά τον μετέπειτα προσδιορισμό της Αίας στην Ανατολή πιστεύεται πως έγινε από κάποιον Μιλήσιο ποιητή. Φαίνεται όμως πως στα μεταγενέστερα χρόνια είχε ξεχαστεί ο πραγματικός τόπος της Κολχίδος ενώ υπήρχαν εξακριβωμένα δύο Κολχίδες, μία στον Εύξεινο πόντο, που ακόμα και σήμερα ονομάζεται Kolkheti στην μητρική γλώσσα των Λαζών και μία άλλη στην ακτή του Μαλαμπάρ στον Ινδικό ωκεανό, όπως καταμαρτυρεί ο Πτολεμαίος ο Ηφαιστίωνας.





ΠΗΓΗ