«Χωρίς την Ουκρανία, η Ρωσία παύει να είναι αυτοκρατορία, με την Ουκρανία υποταγμένη, η Ρωσία γίνεται αυτόματα αυτοκρατορία»
Ζμπίγκνιου Μπρζεζίνσκι
Γράφει ο Δημήτρης Κωνσταντακόπουλος
Το 1991, ήμουν ανταποκριτής στη Μόσχα όταν ο Pablo (Μιχάλης Ράπτης) μου ζήτησε να κάνω έναν απολογισμό της σοβιετικής κατάρρευσης, για το περιοδικό που έβγαζε η τάση του στο Παρίσι, το Sous le drapeau du Socialisme. Υποστήριξα στο άρθρο αυτό (αρ.122, αναδημοσιεύτηκε πρόσφατα από τη γαλλική επιθεώρηση Utopie Critique, αρ. 50), ότι «ο ψυχρός πόλεμος δεν τελείωσε, αλλά θα ξεκινήσει πάλι, αυτή τη φορά όχι από το Βερολίνο και την Καμπούλ, αλλά από το Κίεβο και την Τασκένδη».
Αυτό ακριβώς βλέπουμε τώρα να γίνεται στην Ουκρανία, στην καρδιά της πρώην Σοβιετικής ‘Ενωσης, ίσως μάλιστα να μην περιορισθούμε σε απολύτως «ψυχρές» μορφές σύγκρουσης, αλλά τότε, το 1991, δεν ήταν καθόλου αυτονόητο. ‘Ολος ο κόσμος μιλούσε για την οριστική νίκη της «οικονομίας της αγοράς», της «ειρήνης», της «δημοκρατίας», που σηματοδοτούσε το «τέλος της ιστορίας» (Φουκουγιάμα) και μια νεοκαντιανή «αιώνια ειρήνη» (Χάμπερμας). Ακόμα και πρώην μαρξιστές έμοιαζαν έτοιμοι να θεωρήσουν όλη σχεδόν την ανθρώπινη (προ)ιστορία των ατέλειωτων ταξικών και εθνικών συγκρούσεων, της απίστευτης βαρβαρότητας που ξεπηδάει από την επιδίωξη του πλούτου και της εξουσίας, ως είδος «παρένθεσης», προορισμένης να εξαφανισθεί γρήγορα ενώπιον του ανατέλλοντος «καλύτερου δυνατού κόσμου», όπως τον περιέγραφαν, περισσότερο από τους ίδιους τους καπιταλιστές, διάφοροι πρώην αριστεροί, «μανούλες» στην εφεύρεση εξωραϊστικών εκφράσεων, όταν οι περιστάσεις το απαιτούν.
«Νέα παγκόσμια τάξη»: Από τη δημοκρατία στον ολοκληρωτισμό
Ο λόγος που μπόρεσα να κάνω την ορθή όπως απεδείχθη και, φοβούμαι, θα αποδειχθεί περισσότερο, πρόβλεψη, είναι, πρώτον, γιατί δεν είχα καμμία εκτίμηση ούτε στις «δημοκρατικές αρετές» (υπαρκτές μόνο υπό απειλή) του ύστερου καπιταλισμού, ούτε στον σταθεροποιητικό του ρόλο, δεύτερον, γιατί διατήρησα πάντα μια πολύ κριτική στάση απέναντι στο σοβιετικό καθεστώς, γεγονός που επέτρεψε στο μυαλό και την όποια κριτική μου ικανότητα να παραμείνουν στη θέση τους παρά τον συγκλονισμό της σοβιετικής κατάρρευσης. Αντίθετα, διάφοροι λάτρεις του σταλινομπρεζνιεφισμού πέρασαν με εκπληκτική ταχύτητα στον νεοφιλελευθερισμό και αντικομμουνισμό.
Τα λέω αυτά και σήμερα σε φίλους της επίσημης ελληνικής αριστεράς που πιστεύουν, μετά την εκλογική εκτόξευση του 2012, ή εξαιτίας της, ότι ο κόσμος πάει προς το πολύ καλύτερο και αρνούνται να παραδεχτούν και να προετοιμαστούν κατάλληλα για την σκληρότατη πραγματικότητα ενός τρομερού οικονομικού-«ιδεολογικού» πολέμου που αποβλέπει στην καταστροφή και υποδούλωση Ελλάδας (και Κύπρου). Δυστυχώς, στην Ελλάδα, στη Μέση Ανατολή, στη Γιουγκοσλαβία, στη Φουκουσίμα και σε πολλά άλλα μέρη ζούμε όχι στον «καλύτερο», αλλά συχνά στον «χειρότερο δυνατό κόσμο». Η σοβιετική κατάρρευση οδήγησε στην αποχαλίνωση του δυτικού καπιταλισμού, την εμφάνιση σε καθαρότερη μορφή των ολοκληρωτικών του τάσεων, υπό τη μορφή μιας παγκόσμιας Αυτοκρατορίας του Χρήματος και των ‘Οπλων. Παραδόξως όμως, ο μαρξισμός, η πιο επαναστατική θεωρία της ιστορίας, τροφοδοτεί συχνά τον πιο απίθανο συντηρητισμό στους γραφειοκρατικούς μηχανισμούς που του ορκίζονται πίστη.
Νέος ψυχρός (δυνητικά θερμός) πόλεμος
Υπάρχουν στην Ουκρανία, όπως και στην Αραβία τεράστιες εσωτερικές αντιθέσεις, χωρίς τις οποίες τα γεγονότα εκεί δεν εξηγούνται. Αλλά δεν μπορούν επίσης να γίνουν κατανοητά εκτός του διεθνούς πλαισίου: της προσπάθειας της «Αυτοκρατορίας» να αποτρέψει με κάθε μέσο την υλοποίηση του ρωσικού σχεδίου «Ευρασιατικής ‘Ενωσης», στη θέση της πρώην Σοβιετικής. ‘Ηδη πέρυσι η Κλίντον δήλωσε ότι η Ουάσιγκτων αναζητά αποτελεσματικούς τρόπους διακοπής ή επιβράδυνσης της δημιουργίας Ευρασιατικής ‘Ενωσης. (Δεν μπορούμε βέβαια να αποκλείσουμε τελείως ότι η «φράξια» Κλίντον, ελάχιστα ευτυχής με τις εξελίξεις σε Συρία και Ιράν, βρήκε στην Ουκρανία την ευκαιρία να «αντεπιτεθεί», ενεργοποιώντας όμως κάτι που αποτελεί συνολική δυτική στρατηγική επιδίωξη).
Για την «Αυτοκρατορία», ούτε αυτό θα ήταν αρκετό. Στο Drang nach Osten, που ξεκινά από το Λβιβ και το Κίεβο, τελικό επιδιωκόμενο «έπαθλο» είναι η ίδια η Μόσχα, η ανατροπή του καθεστώτος Πούτιν. Η «παγκοσμιοποίηση», δικτατορία του Χρηματιστικού κεφαλαίου και των εθνών που κυριαρχούν σε αυτό, δεν θα συμβιβαστεί με τίποτα λιγότερο.
Είναι πολύ ενδιαφέρον ότι μια σειρά δυτικών πολιτικών ταξίδεψαν μέχρι το Κίεβο να στηρίξουν τη αντιπολίτευση, περιλαμβανομένης και της σημαντικής ακροδεξιάς, καθαρά εθνικιστικής, ναζιστικής συνιστώσας της. ‘Όλα τα μέσα μοιάζουν κατάλληλα «για να σταματήσουμε και να απωθήσουμε» τη Ρωσία. Το είδος των δυνάμεων που υποστηρίζουν τώρα οι Δυτικοί στην Ουκρανία, είναι ένδειξη όχι τοπικής ή περιφερειακής, αλλά αληθινά παγκόσμιας σημασίας για το που πάει ο σύγχρονος καπιταλισμός, πόσο ασυμβίβαστος τείνει να αποδειχθεί με τη δημοκρατία. Αυτό αφορά ζωτικά και εμάς, αντιμέτωπους με πρωτοφανή επίθεση στο έθνος-κράτος μας και όποια τέλος πάντων δημοκρατία διαθέτουμε.
‘Ηδη, προ πενταετίας, μια πρώτη «γενική δοκιμή», αλλά και προειδοποίηση προς τη Μόσχα, για τη manu militari, αν χρειασθεί, αποτροπή της σύστασης Ευρασιατικής ‘Ενωσης, σημειώθηκε στη Γεωργία με τον πόλεμο στον οποίο οι ξένοι σύμβουλοί του έσπρωξαν τον Σαακασβίλι. Σήμερα η «Αυτοκρατορία» επανέρχεται δριμύτερη ενθαρρύνοντας κάθε είδους δυνάμεις διατεθειμένες να σπρώξουν στο χάος τη δεύτερη σε μέγεθος και σημασία, μετά την ίδια τη Ρωσία, από τις πρώην Δημοκρατίες της Σοβιετικής ‘Ενωσης.
Ουκρανία: Μητέρα όλων των αντιφάσεων
Η Ουκρανία είναι στρατηγικά τοποθετημένη μεταξύ Δυτικής Ευρώπης και Ρωσίας, φιλοξενώντας και την κύρια βάση του ρωσικού στόλου στη Μαύρη Θάλασσα. Η Ρωσία δεν μπορεί σχεδόν να συνυπάρξει ως κράτος με μια εχθρική Ουκρανία. Θα κάνει τα πάντα για να μην πέσει υπό τον έλεγχο εχθρικών, «αυτοκρατορικών» δυνάμεων. Δεν είναι βέβαιο ότι μπορεί να την κερδίσει, αλλά μπορεί να αποτρέψει την «κατάκτησή» της από τους δυτικούς.
Από τις μεγαλύτερες και φτωχότερες χώρες της Ευρώπης, η Ουκρανία παραμένει η «μητέρα» όλων των τεράστιων αντιθέσεων, ανάμεσα στη ρωσική, βιομηχανική ανατολή (Ντονιέτσκ, Χάρκοβο), την αντιρωσική, αγροτική δύση του Λβιβ, την ορθοδοξία και τον ουνιατισμό, τα ανδραγαθήματα της αντίστασης στους ναζί και τα εγκλήματα των φιλοναζιστών του Μπαντέρα, την εργατική τάξη και τους μικρο-μεσοαστούς. Βαθειά, εκ κατασκευής πολυεθνική όπως και η ίδια η Ρωσική Ομοσπονδία, η Ουκρανία θυμάται την καταπίεση τεσσάρων αιώνων της Ρωσικής Αυτοκρατορίας (που αφορούσε όμως όλους και όχι μόνο Ουκρανούς), την βαναυσότητα με την οποία ο Στάλιν αφάνισε αγρότες και διανοουμένους της. Αλλά θυμάται επίσης ότι υπήρξε τμήμα της σοβιετικής εποποιίας, με εκπληκτικά επιτεύγματα και εκπληκτικά εγκλήματα. Το να χωρίσεις την Ουκρανία από τη Ρωσία είναι σα να θέλεις να κόψεις στα δύο τον Γκόγκολ.
Οι δυσκολίες όμως του Πούτιν στην Ουκρανία αντανακλούν επίσης την μεγάλη εγγενή αντίφαση του ρωσικού καθεστώτος, που αποκατέστησε μεν το αίσθημα ασφάλειας, αξιοπρέπειας, εκτίμησης στην ίδια τους τη χώρα των Ρώσων πολιτών, σταματώντας την πορεία προς τη διάλυσή της και καθιστώντας εκ νέου τη Μόσχα σπουδαίο διεθνή παίκτη, δεν μπόρεσε όμως, ακόμα (;) να προσφέρει εναλλακτικό όραμα, διαφοροποιούμενο ουσιαστικά από τον μαφιόζικο-ολιγαρχικό μετασοβιετικό καπιταλισμό. Η Σοβιετική ‘Ενωση δεν ήταν μόνο γεωπολιτική-κρατική ισχύς, ήταν και ενσάρκωση, αυθεντική ή όχι, μιας ιδεολογίας και κοσμοαντίληψης. Η Ευρασιατική ‘Ενωση χρειάζεται περισσότερη πολιτική, ιδεολογία, κοινωνικό όραμα, κοινότητα εχθρού, για να αποκτήσει πιο στέρεη υπόσταση.
Ουκρανία, Ελλάδα, Ρωσία
Το τι θα γίνει πάντως στην Ουκρανία έχει τεράστια σημασία για μας, όπως και το τι θα γίνει στην Ελλάδα έχει τεράστια σημασία για τους Ρώσους. Παραδόξως ελάχιστοι άνθρωποι σε Ελλάδα και Ρωσία το καταλαβαίνουν αυτό βαθιά. Είτε γιατί βρισκόμαστε μπροστά σε νέες μορφές πολέμων, όπως οι ευρωπαϊκοί πόλεμοι χρέους, των οποίων δεν κατανοούμε καλά τη σημασία. Είτε γιατί προτιμάμε να μην αντιμετωπίζουμε την πραγματικότητα των τόσο τρομερών, δύσκολων, επικίνδυνων προβλήματα που μπλέξαμε. Ελλάδα και Ουκρανία είναι δύο από τα σημαντικότερα «μέτωπα» για την επιβολή «νέας παγκόσμιας τάξης». Το τι θα συμβεί εκεί θα έχει τεράστιες, άμεσες και έμμεσες συνέπειες, σε Ελλάδα και Ρωσία, παρά την ασυμμετρία των μεγεθών. Ποτέ δεν χρειαζόμαστε τόσο πολύ αίσθηση, επίγνωση της διεθνούς πραγματικότητας, ιστορικότητα, ποτέ δεν είχαμε τόση λίγη.
ΠΗΓΗ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου