Ζώντας σε μία εποχή πρωτοφανούς ευημερίας και τεχνογνωσίας, είναι εύκολο να ξεχάσουμε ότι μόλις πριν από τρεις αιώνες αγαθά και οι υπηρεσίες που χρησιμοποιούμε καθημερινά και θεωρούμε δεδομένα, ανήκαν αυστηρά στο βασίλειο της επιστημονικής φαντασίας.
Το πρώτο βήμα που χώρισε το χθες από το σήμερα πραγματοποιήθηκε στην Αγγλία κατά τον 18ο αιώνα, όταν η Πρώτη Βιομηχανική Επανάσταση μηχανοποίησε τις χειρονακτικές εργασίες στον κλάδο της κλωστοϋφαντουργίας, οδηγώντας στη γέννηση των πρώτων εργοστασίων.
Στα τέλη του 19ου αιώνα, το δαυλό ανέλαβε η Δεύτερη Βιομηχανική Επανάσταση, που έδωσε σάρκα και οστά στην έννοια της μαζικής παραγωγής. Πίσω από τις καινοτόμες και αμφιλεγόμενες ιδέες ανθρώπων όπως ο Χένρυ Φορντ και ο Φρέντερικ Τέιλορ, και τη «δύναμη» της γραμμής συναρμολογήσεως (assembly line) οι βιομηχανοποιημένες οικονομίες παρήγαγαν τυποποιημένα αγαθά σε πρωτοφανείς ποσότητες.
Κατά τα τελευταία χρόνια, πολλά έχουν ειπωθεί για την έλευση μίας τρίτης επανάστασης, της ψηφιακής, οδηγώντας το περιοδικό Economist να προσπαθήσει να ταυτοποιήσει τους κινητήριους μοχλούς και τις συνέπειές της.
Η απλή πραγματικότητα είναι ότι στις αρχές του 21ου αιώνα βλέπουμε την ταχύτατη σύγκληση πολλών διαφορετικών τεχνολογιών. Έξυπνο λογισμικό, διαδικτυακές υπηρεσίες, νέα υλικά, επιδεξιότερες μηχανές και νέες παραγωγικές διαδικασίες (με πρώτη την τρισδιάστατη εκτύπωση), έρχονται να αλλάξουν τη μορφή που θα έχει το εργοστάσιο του μέλλοντος. Τα προϊόντα θα ξεχωρίζουν όχι για την τυποποίησή τους αλλά για την προσαρμοστικότητά τους στις ανάγκες του καθενός μας.
Ο πατροπαράδοτος τρόπος παραγωγής περιλαμβάνει τη συναρμολόγηση αμέτρητων τμημάτων και κομματιών προκειμένου να δημιουργηθεί το τελικό προϊόν. Αυτή η μέθοδος περιελάμβανε μία σειρά πολύπλοκων εργαλείων, γραμμών παραγωγής και υπηρεσιών μεταφοράς για τα ποικίλα υλικά ή κομμάτια που ήταν απαραίτητα.
Με την εμφάνιση των τρισδιάστατων εκτυπώσεων όμως, οι νέοι εκτυπωτές μπορούν κυριολεκτικά να δημιουργήσουν ένα σύνθετο αντικείμενο που έχουμε σχεδιάσει στον «έξυπνο» υπολογιστή μας, «χτίζοντας» διαδοχικά στρώματα υλικού. Αυτή η μέθοδος καθιστά παρωχημένη την ανάγκη για εργάτες, εργαλεία, κατασκευαστικά μηχανήματα και μεταφορικά μέσα. Το σχέδιο του προϊόντος θα μπορεί να τροποποιηθεί με το πάτημα λίγων πλήκτρων, προκειμένου το αγαθό να ταιριάζει στις επιθυμίες του κάθε καταναλωτή.
Ήδη, ακουστικά βαρηκοΐας και τμήματα στρατιωτικών αεροπλάνων παράγονται κατ’ αυτόν τον εντυπωσιακό τρόπο λόγω της μηχανικής πολυπλοκότητάς τους, που υπερβαίνει τις παραγωγικές δυνατότητες των τυπικών εργοστασιακών μονάδων.
Μία τέτοια επανάσταση στον μεταποιητικό τομέα θα έχει ευρύτατες συνέπειες για ολόκληρη την παγκοσμιοποιημένη κοινωνία μας. Η γεωγραφία των αλυσίδων εφοδιασμού θα αλλάξει. Τα ελαφρύτερα νέα υλικά, η νανοτεχνολογία και το διαδίκτυο θα επιστέψουν τη γρήγορη ροή και βελτίωση των νέων ιδεών, κάνοντας την είσοδο καινούργιων προϊόντων στην αγορά ευκολότερη παρά ποτέ. Στον αντίποδα, η επιβίωση των απανταχού «δεινοσαύρων» θα γίνει δυσκολότερη.
Όπως όλες οι επαναστάσεις, και η κλιμακούμενη τεχνολογική επανάσταση θα προκαλέσει μεγάλες και πολλές διαταραχές. Η ψηφιακή τεχνολογία έχει άλλωστε ήδη αλλάξει το πρόσωπο του Τύπου, της επικοινωνίας και του λιανεμπορίου.
Οι θέσεις εργασίας του μέλλοντος δεν θα είναι χειρονακτικές, ανάμεσα στις θορυβώδεις μηχανές του εργοστασίου, αλλά θα ανήκουν σε σχεδιαστές, μηχανικούς, προγραμματιστές, επιμελητές, ανθρώπους του μάρκετινγκ και άλλους επαγγελματίες που θα έχουν την απαραίτητη τεχνογνωσία και εφευρετικότητα. Η είσοδος στην αγορά εργασίας θα απαιτεί περισσότερες γνώσεις και δεξιότητες παρά ποτέ.
Το εργοστάσιο του 22ου αιώνα πιθανότατα δεν θα μοιάζει καθόλου με τις μεγάλες μονάδες του παρόντος, θα είναι κάτι μικρότερο και απλούστερο, όπου η τεχνολογία θα έχει αντικαταστήσει τον όγκο και το μέγεθος της «αλυσίδας» που στελεχώνεται από εκατοντάδες μηχανές-κρίκους.
Τέλος, η ψηφιακή επανάσταση δεν θα αλλάξει μονάχα τον τρόπο παραγωγής, καθώς η εξέλιξη των ικανοτήτων που θα απαιτούνται από το εργατικό δυναμικό θα αλλάξει και το πού γίνονται νέες επενδύσεις. Σήμερα, τα νέα εργοστάσια χτίζονται σε χώρες που προσφέρουν άφθονους ανεκπαίδευτους εργάτες που αμείβονται με χαμηλούς μισθούς. Αυτοί οι εργάτες μπορεί να μην έχουν θέση στις οικονομίες του μέλλοντος, προκαλώντας ένα τεράστιο κοινωνικό πρόβλημα.
Βεβαίως, θα πείτε, αυτή η φημολογούμενη επανάσταση δεν είναι παρά μία πρόβλεψη, ένα ψίθυρος. Δεκτό, όμως οποιαδήποτε μορφή κι αν λάβει, η οικονομία του μέλλοντος ενδέχεται να είναι πολύ διαφορετική από αυτήν του παρόντος, και η αλλαγή μπορεί να έρθει ξαφνικά και γρήγορα. Απ’ την άλλη βεβαίως, στην Ελλάδα πάντοτε πιστεύαμε ότι οι σπηλιές είναι υπέροχες και τα λίθινα εργαλεία πάντοτε διαθέσιμα. Οψόμεθα...
Αναδημοσίευση από skai.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου