Σενέκας: «Κανείς δεν μπορεί να σου αποκαταστήσει τα χρόνια που χάνονται»

Εύστοχος στις διαπιστώσεις και στις προτροπές του ο Ρωμαίος πολιτικός και φιλόσοφος Σενέκας αναφέρεται σε αυτό το καταληκτικό βιβλίο στην κατασπατάληση της ζωής μας, εμπλεκόμενοι σε ανούσιες καταστάσεις και διαστρεβλώνοντας την έννοια της ευτυχίας με αποτέλεσμα να παραμένουμε μετέωροι και αδύναμοι να νιώσουμε την πραγματική ευτυχία (ευδαιμονία).

Παρακάτω ένα χαρακτηριστικό απόσπασμα από το βιβλίο «Περί της συντομίας της ζωής» (De brevitate vitae):

«Δεν υπάρχει λοιπόν κανείς λόγος να πιστεύεις ότι κάποιος έχει ζήσει πολύ επειδή έχει άσπρα μαλλιά και ρυτίδες – δεν έζησε πολύ, απλώς και μόνο υπήρξε στη ζωή επί πολύ.


»Θα πίστευες μήπως ότι το ταξίδι κάποιου είχε μεγάλη διάρκεια επειδή ο άνθρωπος αυτός, αμέσως μόλις βγήκε από λιμάνι, έπεσε πάνω σε φοβερή θύελλα, η οποία τον πέταγε από το ένα μέρος στο άλλο, ενώ οι άνεμοι, που λυσομανούσαν από διάφορες κατευθύνσεις, τον γυρόφερναν μέσα στον ίδιο κύκλο;

»Δεν ήταν μεγάλο το ταξίδι του, η ταλαιπωρία του ήταν μεγάλη.

»…Κανείς όμως δεν πρόκειται να σου αποκαταστήσει τα χρόνια σου κανείς δεν θα σου τα επιστρέφει.

»Η ζωή θα ακολουθήσει το δρόμο που άρχισε και δεν πρόκειται ούτε αναστρέψει, αλλά ούτε και να περιορίσει την πορεία της.

»Δεν θα κάνει θόρυβο, δεν θα σου θυμίσει πόσο γρήγορη είναι. Θα γλιστρήσει σιωπηλή – δεν πρόκειται να γίνει μεγαλύτερη με βασιλικές διαταγές ή λαϊκές επιδοκιμασίες.

»Όπως άρχισε την πρώτη μέρα, έτσι θα εξακολουθήσει, πουθενά δεν θα αλλάξει τη διαδρομή της, πουθενά δεν θα καθυστερήσει.

»Και τελικά ποιο θα είναι το αποτέλεσμα;

»Εσύ θα έχεις απορροφηθεί από τις ασχολίες σου και η ζωή θα προχωρεί ακάθεκτη – και κάπου στο μεταξύ θα έρθει ο θάνατος, για τον οποίο, είτε το θέλεις είτε όχι, θα πρέπει να βρεις κάποιον ελεύθερο χρόνο.

»…Οι άνθρωποι διαμορφώνουν στόχους με στήριγμά τους το απώτατο μέλλον δεν υπάρχει όμως μεγαλύτερη απώλεια ζωής από την αναβολή.

»Τους στερεί την κάθε καινούρια μέρα και τους αναιρεί το παρόν με κάποια μελλοντική υπόσχεση.

»Το πιο μεγάλο εμπόδιο της ζωής είναι η αναμονή που στηρίζεται πάνω στο αύριο, καθώς χάνει το σήμερα. Ρυθμίζεις αυτό του βρίσκεται στα χέρια της τύχης και αφήνεις να φύγει εκείνο που βρίσκεται στα δικά σου.

»Τι κοιτάζεις; Ποιο στόχο έχεις βάλει μπροστά σου;

»Όλα όσα πρόκειται να έρθουν είναι αβέβαια• ζήσε το άμεσο! Σου φωνάζει ο μεγάλος εκείνος ποιητής και, με τη θεία έμπνευσή του, σου τραγουδάει τους σωτήριους εκείνους στίχους:

«Η πιο καλή η μέρα τους στους δύστυχους ανθρώπους είναι που πρώτη χάνεται».

«Γιατί καθυστερείς», λέει αυτός, «γιατί παραμένεις αδρανής; Αν δεν πιάσεις την ημέρα, θα σου φύγει». Ακόμα όμως κι αν την πιάσεις, και πάλι θα σου φύγει- γι’ αυτό και στην ταχύτητα της χρήσης της θα πρέπει να συναγωνιστείς με την ταχύτητα του χρόνου και, όπως από ένα χείμαρρο – που τρέχει ορμητικά, αλλά δεν θα τρέχει -τα πάντα-, πρέπει να πίνεις γρήγορα.

»Να σημειώσουμε επίσης ότι ο ποιητής διατύπωσε θαυμάσια την καταδίκη του για την ατέλειωτη χρονοτριβή γράφοντας «η πιο καλή η μέρα» και όχι «η πιο καλή η εποχή».

ΠΗΓΗ