Αμφιλεγόμενα Νόμπελ Ειρήνης

-Πολιτικές σκοπιμότητες πίσω από κάποιες βραβεύσεις

-Κάποιες από τις υποψηφιότητες για Νόμπελ Ειρήνης που προτάθηκαν κατά καιρούς, δέκτηκαν κριτική, για το αν άξιζαν το βραβείο.


Δεν μπορεί να υπάρχει ειρήνη αν οι γυναίκες δεν απολαμβάνουν ίσες ευκαιρίες με τους άντρες ώστε να επηρεάζουν τις κοινωνίες στις οποίες ζουν. Με αυτό το σκεπτικό η Νορβηγική Ακαδημία απένειμε το φετινό Νόμπελ Ειρήνης σε τρεις γυναίκες. Είναι η τρίτη φορά στην ιστορία του θεσμού που το βραβείο μοιράζονται τρεις πολίτες. Κι έτσι η πρόεδρος της Λιβερίας Ελέν Τζόνσον Σέρλιφ, η επίσης λιβεριανή ακτιβίστρια Λέιμα Γκμπόουι και η Ταουακούλ Κάρμαν από την Υεμένη τιμήθηκαν για τους αγώνες τους για την ασφάλεια των γυναικών και το δικαίωμά τους να μετέχουν ισότιμα στην οικοδόμηση της ειρήνης.

Δεν έλειψαν όσοι μέμφθηκαν την Ακαδημία επισημαίνοντας ότι καθεμία από αυτές τις γυναίκες θα άξιζε από μόνη της ένα δικό της Νόμπελ, όπως η πλειοψηφία των αντρών που έχουν βραβευτεί. Αλλά αυτή είναι η μικρότερη από τις μομφές που έχει δεχθεί αυτό το βραβείο, που 19 χρονιές δεν απονεμήθηκε ελλείψει «επαρκώς ειρηνοποιών υποψηφιοτήτων». Ο Χίτλερ υπήρξε υποψήφιος το 1939 και ο Στάλιν προτάθηκε δύο φορές. Ο Μαχάτμα Γκάντι, παρ' ότι υποψήφιος πέντε φορές, δεν τιμήθηκε ποτέ με Νόμπελ Ειρήνης. Και κάποιοι από τους βραβευθέντες μόνο κατ' ευφημισμόν θα μπορούσαν να θεωρηθούν «ειρηνιστές» και μόνο για λόγους πολιτικής σκοπιμότητας θα μπορούσαν να έχουν βραβευτεί, όπως δείχνουν οι περιπτώσεις των πλέον αμφιλεγόμενων Νόμπελ Ειρήνης στα 110 χρόνια της ιστορίας του θεσμού.



*Γούντροου Γουίλσον, 1919

Ο Αμερικανός πρόεδρος βραβεύτηκε για τη συμβολή του στη δημιουργία της Κοινωνίας των Εθνών, παρ' ότι οι ΗΠΑ δεν επικύρωσαν τη συμφωνία των Βερσαλιών, μέρος της οποίας ήταν το καταστατικό της. Εκμεταλλεύτηκε στο έπακρον το «πόρισμα» του Ρούσβελτ (επίσης Νόμπελ Ειρήνης) επί του Δόγματος Μονρόε, που διεύρυνε τις δυνατότητες στρατιωτικών επεμβάσεων των ΗΠΑ στην αμερικανική ήπειρο. Έτσι προχώρησε σε επεμβάσεις σε Μεξικό, Αϊτή, Κούβα, Παναμά, Νικαράγουα, Αϊτή και τη Δομινικανή Δημοκρατία. Στο εσωτερικό μέτωπο υιοθέτησε ρατσιστικές πολιτικές, όπως την απαγόρευση των μεικτών γάμων ή τον φυλετικό διαχωρισμό σε κυβερνητικές υπηρεσίες.



*Κόρντελ Χαλ, 1945

Βραβεύτηκε για τη συμβολή του στην ίδρυση των Ηνωμένων Εθνών. Το 1939 ως υπουργός Εξωτερικών απείλησε τον πρόεδρο Φραγκλίνο Ρούσβελτ ότι δεν θα τον στήριζε στις εκλογές της επόμενης χρονιάς αν δεχόταν πλοίο που ερχόταν από το Αμβούργο με 936 εβραίους θύματα των ναζιστικών διώξεων. Η είσοδος του πλοίου στις ΗΠΑ, εν τέλει, απαγορεύτηκε και επιστρέφοντας στην Ευρώπη, πολλοί από τους επιβάτες του κατέληξαν στα στρατόπεδα συγκέντρωσης.



*Χένρι Κίσιντζερ, 1973

Ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών βραβεύτηκε για τη Συμφωνία ανακωχής ΗΠΑ - Βορείου Βιετνάμ, οδηγώντας δύο μέλη της Επιτροπής σε παραίτηση, ενώ ο ηγέτης του Β. Βιετνάμ, Λε Ντουκ Θο, που τιμήθηκε μαζί του, αρνήθηκε το βραβείο επισημαίνοντας ότι η ειρήνη δεν είχε επιτευχθεί (ο πόλεμος τέλειωσε δύο χρόνια αργότερα). Ο Κίσιντζερ πρωταγωνίστησε σε μερικές από τις πιο μαύρες σελίδες του Ψυχρού Πολέμου. Ως σύμβουλος εθνικής ασφαλείας του Νίξον υπεραμύνθηκε των βομβαρδισμών της Καμπότζης, που συνέβαλαν στην άφιξη στην εξουσία των Κόκκινων Χμερ. Στήριξε στρατιωτικά πραξικοπήματα στην Ινδονησία, ανέτρεψε τον πρόεδρο Αλιέντε στη Χιλή και επέβαλε στην Αργεντινή τη στρατιωτική χούντα που οδήγησε σε 30.000 αγνοούμενους.



*Μεναχέμ Μπέγκιν, 1978

Βραβεύτηκε μαζί με τον Αιγύπτιο πρόεδρο Ανουάρ Σαντάτ για τη συμβολή του στην επίτευξη των συμφωνιών ειρήνης του Καμπ Ντέιβιντ. Ο Μπέγκιν υπήρξε επίσης αρχηγός της σιωνιστικής παραστρατιωτικής Irgun, που έχει χαρακτηριστεί τρομοκρατική, και ευθύνεται ανάμεσα στα άλλα για τη βομβιστική επίθεση κατά του Ξενοδοχείου King David το 1946, που στοίχισε τη ζωή σε 91 ανθρώπους.



*Γιάσερ Αραφάτ, Γιτζάκ Ράμπιν, Σιμόν Πέρες, 1994

Η απονομή του βραβείου για «τις προσπάθειες ειρήνευσης στη Μέση Ανατολή» οδήγησε στην παραίτηση μέλους της Επιτροπής που χαρακτήρισε τον Αραφάτ «τρομοκράτη», κατηγορώντας τη Φατάχ για τις τρομοκρατικές επιθέσεις στους Ολυμπιακούς του Μονάχου το 1972 και την πειρατεία στο Ακίλε Λάουρο. Δεν επέδειξε την ίδια ευαισθησία για τους συμβραβευμένους του. Ο Ράμπιν εξεδίωξε όλους τους Αραβες από τις περιοχές που κατέλαβε το Ισραήλ στον πόλεμο του 1948 και ως υπουργός Αμυνας ήταν υπεύθυνος για την αιματηρή καταστολή της πρώτης ιντιφάντας, ενώ επεξέτεινε την πολιτική των εποικισμών στα Κατεχόμενα. Και ο Σιμόν Πέρες ήταν υπεύθυνος για την παράνομη ανάπτυξη του πυρηνικού οπλοστασίου του Ισραήλ, ενώ δύο χρόνια μετά τη βράβευσή του εξαπέλυσε τη στρατιωτική επίθεση κατά προσφυγικού καταυλισμού στην Κανά του Λιβάνου σκοτώνοντας 116 αμάχους.




*Κόφι Ανάν και ΟΗΕ, 2001

Βραβεύτηκε για τη συμβολή του στην ενίσχυση της συνεργασίας του ΟΗΕ με την κοινωνία των πολιτών και τις προσπάθειές του για τη δημιουργία του Παγκόσμιου Ταμείου για το AIDS και την Υγεία. Την ίδια χρονιά, σύμφωνα με έκθεση της οργάνωσης «Σώστε τα Παιδιά», η σεξουαλική εκμετάλλευση γυναικών και κοριτσιών από μέλη των ειρηνευτικών αποστολών της οργάνωσης που διηύθυνε ο Ανάν στην Αφρική αποτελούσε «ενδημικό πρόβλημα». Επιπλέον, στη διάρκεια της γενοκτονίας στη Ρουάντα, το 1994, ο Ανάν ήταν επικεφαλής των ειρηνευτικών αποστολών του ΟΗΕ. Ο Καναδός στρατηγός Ρομεό Νταλέρ, διοικητής των κυανόκρανων στη Ρουάντα, κατηγόρησε τον Ανάν ότι απέκρυψε τις αναφορές του για την πραγματική κατάσταση και απέτρεψε τις αμερικανικές δυνάμεις να παρέμβουν για να σταματήσουν τη σφαγή που στοίχισε τη ζωή σε 800.000 πολίτες.




*Μπαράκ Ομπάμα, 2009

Κέρδισε το Νόμπελ μόλις οκτώ μήνες μετά την άνοδό του στην εξουσία «για τις εξαιρετικές του προσπάθειες για ενδυνάμωση της διεθνούς διπλωματίας και συνεργασίας ανάμεσα στους λαούς». Πρωτοφανές στην ιστορία του θεσμού, αυτό το Νόμπελ δόθηκε στις καλές προθέσεις μάλλον του υποψηφίου Ομπάμα που τασσόταν κατά του πολέμου στο Ιράκ, υποσχόταν το κλείσιμο του γουαντάναμο και διάλογο με «εχθρικές κυβερνήσεις», παρά του προέδρου που κρατά ανοιχτό το γουαντάναμο, αναζωπύρωσε τον πόλεμο σε Αφγανιστάν και Πακιστάν, επενέβη στρατιωτικά στη Λιβύη, εισβάλλει ή βομβαρδίζει τρίτες χώρες για να εκτελέσει εχθρούς σαν τον Μπιν Λάντεν ή Αμερικανούς πολίτες σαν τον Αουλάκι.




ΠΗΓΗ: ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ