Ελεγχόμενη τελικά η… ελεύθερη βούληση, λένε οι επιστήμονες

Ειδικοί από το Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ εκτιμούν πώς έχουν αποκρυσταλλώσει την ακριβή στιγμή που ο εγκέφαλος έχει αποφασίσει να εκτελέσει μία ενέργεια ή επιθυμία. Η στιγμή αυτή όμως δεν είναι η ίδια με αυτή που νομίζουμε ότι έχουμε λάβει την απόφαση. Μήπως κάποιος άλλος, τελικά, λαμβάνει τις αποφάσεις πριν από εμάς;

Στην πραγματικότητα την απόφαση λαμβάνουν σημεία του εγκεφάλου που «φιλοξενείται» το υποσυνείδητο, το οποίο έχει ήδη προαποφασίσει και το ανακοινώνει στο συνειδητό, που βρίσκεται σε άλλο σημείο του εγκεφάλου. Δηλαδή μαθαίνουμε αργότερα τι έχει αποφασίσει για εμάς ο εγκέφαλός μας.

Μιλώντας στο Φεστιβάλ της Βρετανικής Ενωσης Νευροεπιστημόνων, ο καθηγητής οφθαλμολογίας Γκάμπριελ Κρέινμαν, ειδικός στη νευρολογία, εξηγεί ότι «το πρόβλημα της ελεύθερης βούλησης συζητείται εδώ και χιλιετίες. Φιλόσοφοι και επιστήμονες καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι η βούληση ήταν και είναι πάντα ελεύθερη. Δεν ρώτησαν όμως και τους νευροεπιστήμονες…».

Στο πλαίσιο της μελέτης, οι ειδικοί ζήτησαν από επιληπτικούς ασθενείς που τους είχαν τοποθετήσει ηλεκτρόδια στον εγκέφαλό τους, να πατήσουν το κουμπί από το ποντίκι του ηλεκτρονικού υπολογιστή με το δεξί δείκτη του χεριού τους και να τους πουν ακριβώς τη στιγμή που έλαβαν την απόφαση να εκτελέσουν την εντολή τους.

«Αυτό που είδαμε με το πείραμα αυτό, είναι ότι υπάρχει βαθμιαία και προοδευτική αύξηση της εγκεφαλικής δραστηριότητας όταν το άτομο πραγματικά λαμβάνει μία απόφαση. Αυτό συμβαίνει όμως πριν εμφανιστεί η δράση του συνειδητού. Ο εγκέφαλος λαμβάνει αυτές τις αποφάσεις πριν το συνειδητοποιήσει το ίδιο το άτομο. Έτσι, με την εξέλιξη της νευροχειρουργικής μπορούμε να μάθουμε την απόφαση κάποιου, μερικά κλάσματα του δευτερολέπτου πριν αυτός τη λάβει», εξηγεί ο κ. Κρέινμαν.

Είναι λοιπόν αυτό επιλογή και ελεύθερη βούληση ή απλώς μία παραίσθηση; Αν είμαστε απόντες από τις δικές μας αποφάσεις, αφού δεν μπορούμε να ελέγξουμε το υποσυνείδητο, μήπως αυτό είναι το τέλος της έρευνας και του διαλόγου για την ελεύθερη βούληση; «Ισως όχι ακόμη», απαντούν οι ειδικοί.

«Αναζητούμε ένα πολύ απλό φαινόμενο. Δεν μπορούμε να κάνουμε προβλέψεις για το τι θα βάλεις στο τραπέζι σου αύριο το μεσημέρι, ή ποιόν θα παντρευτείς», εξηγεί ο καθηγητής.



ΠΗΓΗ