Είναι η πυρηνική ενέργεια η απάντηση στην κλιματική αλλαγή;

Η πυρηνική ενέργεια, σύμφωνα με τη γνώμη πολλών επιστημόνων, μπορεί να παράγει «καθαρό» ηλεκτρισμό

γράφει ο Richard Schiffman

Ο πρώην επικεφαλής επιστήμονας στο τομέα του κλίματος της NASA (που αποχώρησε πρόσφατα από την κυβέρνηση για να ακολουθήσει έναν πιο ακτιβιστικό ρόλο) συναντήθηκε με δημοσιογράφους του περιβάλλοντος τον περασμένο μήνα στο Πανεπιστήμιο της Κολούμπια για να παρουσιάσει μια νέα μελέτη με τον δυσοίωνο τίτλο «Η επικίνδυνη αξιολόγηση της κλιματικής αλλαγής: Απαιτείται μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα για την προστασία των νέων ανθρώπων,  των μελλοντικών γενεών και της φύσης».

Ο Hansen και οι συν-συγγραφείς του υποστηρίζουν ότι ο συμφωνημένος στόχος του περιορισμού της υπερθέρμανσης του πλανήτη στους 2 βαθμούς Κελσίου πάνω από τα προβιομηχανικά επίπεδα, που καθορίζεται στην πρόσφατη έκθεση της Διακυβερνητικής Επιτροπής για την Κλιματική Αλλαγή, εξακολουθεί να είναι πολύ υψηλός για να αποτραπεί μία «μακροπρόθεσμα μόνιμη, μη αναστρέψιμη βλάβη» στον πλανήτη μας -συμπεριλαμβανομένης της αύξησης της στάθμης της θάλασσας, την βύθιση παράκτιων πόλεων και τη μετατροπή τεράστιων εκτάσεων γης σε εικονικούς φούρνους.

Ο Hansen αποχωρεί από την περιβαλλοντική ορθοδοξία, ωστόσο, με το επιχείρημα ότι δεν υπάρχει κανένας τρόπος για να μειωθούν επαρκώς οι εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου, στηριζόμενοι αποκλειστικά στις πράσινες εναλλακτικές λύσεις όπως η ηλιακή και η αιολική ενέργεια. «Το να αφήνουμε υποστηρίζουμε ότι οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας θα μας επιτρέψουν να καταργήσουμε γρήγορα τα ορυκτά καύσιμα στις Ηνωμένες Πολιτείες, την Κίνα, την Ινδία ή όλο τον κόσμο, γράφει ο Hansen σε ένα δοκίμιο, «ισοδυναμεί σχεδόν με το να πιστεύουμε στο λαγουδάκι του Πάσχα ή στη νεράιδα των δοντιών». Το αμφιλεγόμενο συμπέρασμα του Hansen είναι ότι πρέπει να οικοδομήσουμε μια νέα γενιά πυρηνικών σταθμών. Η πυρηνική ενέργεια από μόνη της, κατά την άποψη του Hansen, έχει τη δυνατότητα να παράγει «καθαρή» (χωρίς άνθρακα) ηλεκτρική ενέργεια σε τεράστιες ποσότητες που θα χρειαστούμε κατά τις επόμενες δεκαετίες.

Ο ισχυρισμός του είναι αμφιλεγόμενος για διάφορους λόγους. Πρώτον, εξακολουθεί να είναι άλυτο πρόβλημα το τι κάνουμε με τα προϊόντα των ραδιενεργών αποβλήτων από την παραγωγή πυρηνικής ενέργειας. Δεύτερον, υπάρχει η πιθανή «οπλοποίηση» του πλουτωνίου, μια πραγματική ανησυχία, λόγω των απειλών της παγκόσμιας τρομοκρατίας. Τρίτον, στον κόσμο μετά τη Φουκοσίμα, είναι το ερώτημα κατά πόσον τα πυρηνικά εργοστάσια μπορεί ποτέ να γίνουν αρκετά ασφαλή για να χτιστούν κοντά σε μεγάλα αστικά κέντρα, ή σε περιοχές επιρρεπείς σε σεισμούς, πλημμύρες και άλλες φυσικές καταστροφές.

Ο Hansen αντιτάσσει ότι, ακόμα και αν υπολογίσουμε την πιθανότητα τρομερών ατυχημάτων, η παραγωγή πυρηνικής ενέργειας εξακολουθεί να είναι πολύ λιγότερο επιβλαβής από τις μονάδες ηλεκτροπαραγωγής με καύση άνθρακα. Αυτές δεν συμβάλλουν μόνο στην επιβάρυνση των αερίων του θερμοκηπίου, εξηγεί, αλλά και διασπείρουν σωματίδια στην ατμόσφαιρα, με αποτέλεσμα δεκάδες χιλιάδες θανάτους από παθήσεις του πνεύμονα και της καρδιάς στις ΗΠΑ κάθε χρόνο. (Σε μέρη όπως η Κίνα, οι αριθμοί ανέρχοται σε εκατοντάδες χιλιάδες).

Άλλα περιβαλλοντολόγοι αναγνωρίζουν τα ατμοσφαιρικά οφέλη της πυρηνικής ενέργειας , αλλά εξακολουθούν να παραμένουν επιφυλακτικοί. Ο Ralph Cavanagh, συν-διευθυντής του Προγράμματος Ενέργειας του Συμβουλίου Άμυνας Φυσικών Πόρων, λέει ότι πέρα από τις ανησυχίες για την ασφάλεια, οι πυρηνικοί σταθμοί δεν συμφέρουν οικονομικά. Με την απαγορευτικά υψηλή τιμή των νέων εγκαταστάσεων, κανένα εργοστάσιο δεν έχει κατασκευαστεί στις Ηνωμένες Πολιτείες, απ’ όταν ολοκληρώθηκαν οι αντιδραστήρες του Three Mile Island το 1974. Πράγματι, πολλά γερασμένα εργοστάσια έχουν κλείσει πρόσφατα και πολλά άλλα αναμένεται να κλείσουν σύντομα.
«Είμαστε πεπεισμένοι ότι η ενεργειακή απόδοση και οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας θα νικήσουν αποφασιστικά την πυρηνική ενέργεια, όπως εξάλλου συμβαίνει τα τελευταία 40 χρόνια στις Ηνωμένες Πολιτείες» υποστηρίζει ο Cavanagh. Όπως λέει, πρέπει να επικεντρωθούμε σε ένα ενεργειακό μέλλον χαμηλών εκπομπών άνθρακα και να μην προσπαθήσουμε να μαντέψουμε ποιος ακριβώς συνδυασμός των μεθόδων θα μας οδηγήσει εκεί. Θα χρειαστεί ένα μείγμα, επιμένει. Καμία μεμονωμένη τεχνολογία δεν μπορεί να πετύχει. Ενώ η NRDC και άλλες περιβαλλοντικές ομάδες δεν αποκλείουν εντελώς ένα ρόλο για την πυρηνική ενέργεια, θεωρούν την αιολική και την ηλιακή ως καλύτερες εναλλακτικές λύσεις – και πιο πιθανό να πετύχουν.

Η παραγωγή πυρηνικής ενέργειας ανθεί πλέον μόνο σε τρεις χώρες, τη Γαλλία, τη Ρωσία και την Κίνα – κράτη στα οποία το κράτος επιδοτεί επιθετικά την ανάπτυξή της. Στη Γαλλία, η τεράστια κυβερνητική εγκατάσταση της Électricité de France παράγει πλέον το 70 τοις εκατό της ηλεκτρικής της ενέργειας από πυρηνική ενέργεια, σε σχέση με 8 τοις εκατό πριν από μια δεκαετία. Η ηλεκτρική ενέργεια «είναι πολύ φθηνότερη στη Γαλλία από ό,τι στη Γερμανία» είπε ο  Hansen, «επειδή οι ​​Γάλλοι έχουν ως επί το πλείστον πυρηνική ενέργεια, ενώ οι Γερμανοί ανανεώσιμες πηγές ενέργειας». Λέει ότι θα πρέπει να ακολουθήσουμε το παράδειγμα της Γαλλίας.

Αλλά είναι δύσκολο να δούμε πώς το γαλλικό μοντέλο θα μπορούσε να φτάσει στις Ηνωμένες Πολιτείες, όπου οι αποφάσεις ενέργειας δεν λαμβάνονται από κάποιον κεντρικό σχεδιασμό, αλλά από την αγορά. Ο Hansen και περιβαλλοντικές ομάδες συμφωνούν ότι οι μηχανισμοί όπως ο φόρος άνθρακα θα πρέπει να συμβάλλουν στην ανάπτυξη των καθαρών τεχνολογιών. Είναι αμφίβολο, ωστόσο, αν ακόμα και αυτό το ισχυρό μέτρο θα ήταν αρκετό  για να αναβιώσει μια πυρηνική βιομηχανία που πλέον πνέει τα λοίσθια.

Ο Hansen ελπίζει στον Integral Fast Reactor, ένα σχέδιο που ετοιμάζεται χρόνια. Αλλά δεν έχει ακόμη κατασκευαστεί, σε μεγάλο βαθμό επειδή θεωρείται ότι είναι πάρα πολύ ακριβός. Αυτό το πυρηνικό εργοστάσιο τέταρτης γενιάς, λέει, θα είναι πολύ πιο ασφαλές από αυτά που υπάρχουν και θα τροφοδοτείται εξ ολοκλήρου από τα υποπροϊόντα των σημερινών πυρηνικών σταθμών. Οι Γρήγοροι Αντιδραστήρες θα μπορούσαν δυνητικά να καίνε το 99 τοις εκατό των καυσίμων τους και να παράγουν λίγα τοξικά απόβλητα.

Αλλά αυτή η τεχνολογία θα απαιτήσει πολύ περισσότερη έρευνα και ανάπτυξη πριν το κόστος κατασκευής πέσει αρκετά για να δελεάσει κάποιους. Από πού θα προέλθουν αυτά τα χρήματα, σε μια εποχή μείωσης των κρατικών δαπανών για την επιστήμη και την έρευνα, είναι ένα ζήτημα. Η βιομηχανία ηλεκτρικής ενέργειας έχει ελάχιστα κίνητρα να αναπτύξει πολύπλοκες νέες τεχνολογίες με το φθηνό φυσικό αέριο τώρα να  πιέζει το κόστος παραγωγής τους σε νέα χαμηλά.

Ο Hansen παραμένει αισιόδοξος, όμως. Ίσως παράλογα, δεδομένου του χρόνου, του κόστους και των νομικών και τεχνολογικών προβλημάτων που ταλανίζουν συχνά τους νέους πυρηνικούς σταθμούς. Ο ίδιος προτρέπει την Ουάσιγκτον να συνεργαστεί με την Κίνα για την κατασκευή αντιδραστήρων με καλά σχέδια. «Αν δεν βοηθήσουμε την Κίνα μέσω της συνεργασίας για την ανάπτυξη της πυρηνικής τεχνολογίας» προβλέπει ο Hansen, «θα το κάνουν μόνοι τους. Αυτό θα ήταν ατυχές, για δύο λόγους. Θα γίνει πιο αργά και έτσι θα περιλαμβάνει πολλή χρήση άνθρακα, όπως η κατασκευή πολλών εργοστασίων syngas (παραγωγή αερίου από τον άνθρακα, με μεγαλύτερο αποτύπωμα άνθρακα από την καύση του άνθρακα άμεσα). Και θα τους κάνει ηγέτες στον τομέα της πυρηνικής τεχνολογίας.
Κρίμα, γιατί θα έπρεπε να είναι οι ΗΠΑ». Ο Hansen μπορεί να πείσει ορισμένους περιβαλλοντολόγους ότι η πράσινη πυρηνική ενέργεια θα μπορούσε να βοηθήσει να σωθεί ο πλανήτης. Αλλά –εκτός και αν υπάρξει ένα σημαντικό τεχνολογικό επίτευγμα – δεν θα είναι σε θέση να πείσει τους παραγωγούς ηλεκτρικής ενέργειας ότι οι πυρηνικοί σταθμοί θα μπορούσαν να τους εξοικονομήσουν χρήματα. Και, προς το παρόν, αυτοί είναι οι άνθρωποι των οποίων η άοψη μετρά.




ΠΗΓΗ