Αιγαίο, Στενά και ελληνική… αστάθεια

του Κίμωνα Γεωργακάκη


Τα Στενά του Βοσπόρου έχουν έρθει για τα καλά στο προσκήνιο, με την Ρωσία να στέλνει αυστηρά μηνύματα σε Η.Π.Α. και Τουρκία για την συχνή παρουσία του αμερικανικού στόλου στην Μαύρη Θάλασσα, η οποία ξεπερνάει κατά το Κρεμλίνο τον τελευταίο καιρό τα αποδεκτά χρονικά όρια. Γι’ αυτό η Μόσχα τονίζει ότι «η ρωσική πλευρά θα παρακολουθεί πλέον αυστηρά την τήρηση των προβλέψεων της Συνθήκης του Μοντρέ, που θέτει χρονικούς και άλλους περιορισμούς στην παραμονή εντός της λεκάνης του Ευξείνου Πόντου των πολεμικών πλοίων χωρών, οι οποίες δεν βρέχονται από τα νερά του».


Χωρίς τα Στενά του Βοσπόρου αλλά και το Αιγαίο οι ρωσικές ναυτικές δυνάμεις της Μαύρης Θάλασσας (στρατιωτικές αλλά και εμπορικές) χάνουν την πρόσβαση στην Μεσόγειο. Οι Αμερικανοί επιδιώκουν επομένως να δημιουργήσουν προβλήματα στην Ρωσία στις εν λόγω περιοχές. Σε ό,τι αφορά το Αιγαίο γενικά την Ουάσινγκτον την συμφέρει να υπάρχει  πολιτική αστάθεια στην περιοχή, προκειμένου καμία χώρα (Ελλάδα, Τουρκία) να μην μπορεί να προωθήσει δικούς της σχεδιασμούς και έτσι αργά ή γρήγορα να τεθεί επί τάπητος η περιβόητη πρόταση της συνεκμετάλλευσης του Αιγαίου με τις Η.Π.Α. σε ρόλο ρυθμιστή, κάτι που δεν θέλει ούτε να σκέφτεται η Μόσχα.

Στην Τουρκία ο Ερντογάν κέρδισε λίγο χρόνο με το θετικό για το κόμμα του αποτέλεσμα των τοπικών εκλογών. Έτσι τα βλέμματα στρέφονται τώρα στην Ελλάδα, η οποία ασχολείται, ίσως όχι τυχαία, με βίντεο και πολιτικές σκευωρίες. Στην πολιτική η χρονική στιγμή, κατά την οποία λαμβάνει χώρα ένα συνταρακτικό για την κοινή γνώμη γεγονός, δεν είναι ποτέ τυχαία. Σαφώς και τα όποια συμφέροντα «πατούν» στην υπαρκτή διαφθορά του ελλαδικού πολιτικού συστήματος καθώς και στις διαφαινόμενες παρεμβάσεις του κράτους στην ελληνική δικαιοσύνη.

Στην Ελλάδα, η οποία είναι ούτως ή άλλως έρμαιο του χρέους της, αυτήν την κρίσιμη στιγμή που, μετά την Κριμαία, η προσοχή επικεντρώνεται και στην τεράστιας γεωστρατηγικής και γεωοικονομικής σημασίας περιοχή μας, θα συνέφερε προφανώς τα δυτικά συμφέροντα να θέσουν εμπόδια σε σχέση με μία καλύτερη ελληνική διαπραγμάτευση απέναντι στους δανειστές, με εργαλεία την επίκαιρη από κάθε άλλη φορά γεωγραφική μας θέση και τα γεωπολιτικά ατού.

Παρότι οι πολιτικοί στην Ελλάδα είναι δυστυχώς στην συντριπτική τους πλειοψηφία  γεωπολιτικά αναλφάβητοι, οι Αμερικανοί, χρόνια τώρα αναμεμειγμένοι στα του οίκου μας, ταυτόχρονα και ενίοτε ανταγωνιστικά με τους Γερμανούς, θέλουν να έχουν φυλαγμένα τα νώτα τους για να μην την «πατήσουν» όπως με τον Καραμανλή. Άλλωστε η Ρωσία δεν εγκαταλείπει την προσπάθεια οικονομικής διείσδυσης στην χώρα μας, ειδικά τώρα που η ελληνική κοινή γνώμη έχει αρχίσει και διάκειται αρκετά φιλικά στην προοπτική ελληνό-ρωσικής προσέγγισης.

Όταν γράφουμε τώρα γεωπολιτική εννοούμε κυρίως:

•     Γεωστρατηγική (Στρατηγικής σημασίας περιοχές-περάσματα για αγωγούς, εμπόριο ή στρατιωτικές δυνάμεις, εν προκειμένω Αιγαίο)
•     Γεωοικονομία (Κοιτάσματα, ορυκτός πλούτος)
•     Γεωπολιτισμός (Διακριτική διείσδυση σε περιοχές ή σύναψη συμμαχιών με πρόσχημα τον πολιτισμό, π.χ. Ελληνισμός και Ορθοδοξία)

Η Ελλάδα πληροί και τις τρεις προαναφερθείσες κατηγορίες και απλά δεν υπάρχουν ικανά άτομα σε σωστές θέσεις να τις αξιοποιήσουν εις το έπακρον. Για να έχουν οι Αμερικανοί όμως το κεφάλι τους ήσυχο προτιμούν την Ελλάδα, μερικώς έστω, αποσταθεροποιημένη, μην τυχόν και βρεθούν προ εκπλήξεων. Έτσι σκέφτονται τουλάχιστον. Ίσως μάλιστα αργότερα επιδιωχθούν πιο δραστικά μέτρα κατά ενδεχόμενων ελληνικών κινήσεων. Τα πράγματα είναι καμιά φορά -όχι πάντα- πολύ απλά.

Βέβαια η Ρωσία από την πλευρά της δεν πρόκειται να επιτρέψει αλλαγή του status quo σε Αιγαίο ή Στενά, γιατί απλούστατα δεν την συμφέρει. Η Κριμαία δρομολογεί πράγματι εξελίξεις, όπως είχα εκτιμήσει.

Κίμων Γεωργακάκης, Πολιτικός Επιστήμων


ΠΗΓΗ